Điều 23 của Luật Cư trú 2020 quy định rõ về các địa điểm không được đăng ký thường trú mới, tạm trú gồm:
- Chỗ ở nằm trong địa điểm cấm, khu vực cấm xây dựng hoặc lấn, chiếm hành lang bảo vệ quốc phòng, an ninh, giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lượng, mốc giới bảo vệ công trình hạ tầng kỹ thuật, di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng, khu vực đã được cảnh báo về nguy cơ lở đất, lũ quét, lũ ống và khu vực bảo vệ công trình khác theo quy định của pháp luật.
- Chỗ ở mà toàn bộ diện tích nhà ở nằm trên đất lấn, chiếm trái phép hoặc chỗ ở xây dựng trên diện tích đất không đủ điều kiện xây dựng theo quy định của pháp luật.
- Chỗ ở đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; chỗ ở là nhà ở mà một phần hoặc toàn bộ diện tích nhà ở đang có tranh chấp, khiếu nại liên quan đến quyền sở hữu, quyền sử dụng nhưng chưa được giải quyết theo quy định của pháp luật.
- Chỗ ở bị tịch thu theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; phương tiện được dùng làm nơi đăng ký thường trú đã bị xóa đăng ký phương tiện hoặc không có giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật.
- Chỗ ở là nhà ở đã có quyết định phá dỡ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Hiện hành, Luật Cư trú 2006 không có quy định này.
Hiện hành, người dân đăng ký thường trú tại các thành phố trực thuộc trung ương, cần đáp ưng các điều kiện về có chỗ ở hợp pháp, thời gian tạm trú tại thành phố đó từ 01 - 3 năm trở lên.
Tuy nhiên, khi Luật Cư trú 2020 có hiệu lực thì người dân chỉ cần mua nhà và nhà đó thuộc sở hữu hợp pháp của mình, không thuộc địa điểm không được đăng ký thường trú nêu trên là có thể làm thủ tục đăng ký thường trú.
Theo điểm h khoản 1 Điều 22 Luật Cư trú 2020 quy định, người mua nhà (chủ mới) có quyền đồng ý hoặc không đồng ý về việc cho người chủ cũ giữ đăng ký thường trú tại nhà mình mua hoặc không. Như vậy, nếu như chủ cũ là người quen có nhu cầu muốn giữ hộ khẩu thì chủ mới có quyền cho giữ.
Hiện hành, Luật Cư trú 2006 không quy định.
Trung Tài