Toàn cảnh Phiên họp
Báo cáo tại phiên họp về tình hình thực hiện chương trình thời gian qua, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết: Trong nhiệm kỳ khóa XIV, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội và các cơ quan, tổ chức hữu quan đã tập trung, nỗ lực thực hiện hoạt động lập pháp và cơ bản hoàn thành nhiệm vụ đã đặt ra. Cũng trong nhiệm kỳ, công tác lập Chương trình có nhiều đổi mới so với các nhiệm kỳ trước. Nhờ đó, phần lớn các dự án được đưa vào Chương trình để trình Quốc hội xem xét, thông qua đã bảo đảm tiến độ, có dự án vượt tiến độ.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác lập và triển khai Chương trình vẫn còn những bất cập, hạn chế chưa được khắc phục triệt để như: việc điều chỉnh Chương trình vẫn còn nhiều, trong đó có không ít dự án được đề nghị bổ sung gần sát kỳ họp Quốc hội, có dự án phải lùi tiến độ trình Quốc hội hoặc đưa ra khỏi Chương trình để tiếp tục chuẩn bị... đã gây khó khăn, bị động cho các cơ quan của Quốc hội. Việc gửi hồ sơ dự án cho cơ quan thẩm tra, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội nhiều trường hợp chưa bảo đảm thời gian theo quy định;…. Vì vậy, đề nghị Chính phủ và các cơ quan hữu quan cần tiếp tục đề cao trách nhiệm, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong công tác xây dựng pháp luật; xác định rõ đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của cơ quan mình; có giải pháp cụ thể, thiết thực để phát huy các kết quả tích cực đã đạt được, khắc phục hạn chế, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Dự kiến điều chỉnh chương trình năm 2021
Trên cơ sở xem xét đề nghị của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với Chính phủ, trình Quốc hội xem xét bổ sung vào Chương trình kỳ họp thứ 2 (tháng 10/2021) đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê để cho ý kiến và thông qua theo quy trình tại một kỳ họp nhằm tạo cơ sở pháp lý, tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động thống kê, bảo đảm cung cấp thông tin thống kê chính xác, khách quan, kịp thời, phản ánh đúng, đầy đủ tình hình kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ,...
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng
Đồng thời, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất lùi thời gian trình dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) sang Chương trình cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022) và thông qua tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022) để Chính phủ có thêm thời gian chuẩn bị, bảo đảm chất lượng, tính khả thi, tính đồng bộ, thống nhất của dự án Luật.
Sau khi điều chỉnh, bổ sung, Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 sẽ là: Tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XV (tháng 7/2021), thông qua 01 dự thảo Nghị quyết; Tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV (tháng 10/2021), thông qua 01 dự án luật theo quy trình tại một kỳ họp; cho ý kiến 05 dự án luật khác.
Dự kiến chương trình năm 2022
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, về quan điểm, định hướng lập Chương trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị việc lập Chương trình năm 2022 và các năm tiếp theo cần bảo đảm thực hiện nghiêm quy định của Luật BHVBQPPL và phải quán triệt một số quan điểm, định hướng cơ bản sau đây:
. Ưu tiên đưa vào Chương trình các dự án nhằm kịp thời triển khai thực hiện văn kiện Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết của Hội nghị Trung ương, nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; yêu cầu của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; thực hiện các cam kết quốc tế; tiếp tục cụ thể hóa Hiến pháp; bảo đảm phù hợp, thống nhất với các luật, nghị quyết của Quốc hội; đáp ứng yêu cầu cấp thiết về phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.
. Việc đưa các dự án vào Chương trình phải tính đến đặc thù hoạt động của Quốc hội, quỹ thời gian, nguồn lực, khối lượng công việc thực hiện tại mỗi kỳ họp Quốc hội và khả năng của các cơ quan có liên quan; không giao quá 03 dự án cho một cơ quan chủ trì hoặc cơ quan thẩm tra trong 01 kỳ họp Quốc hội; đặc biệt coi trọng chất lượng, không chạy theo số lượng, cần chú trọng tính gối đầu của Chương trình để sắp xếp số lượng luật cho phù hợp.
. Không bổ sung dự án vào Chương trình ở thời điểm sát kỳ họp Quốc hội; không trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa vào Chương trình những dự án chưa bảo đảm chất lượng, không bảo đảm hồ sơ theo quy định. Không lạm dụng hình thức văn bản nghị quyết để sửa luật. Việc đề xuất xây dựng một luật sửa nhiều luật phải được tiến hành thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm kịp thời khắc phục những bất cập, hạn chế để thúc đẩy sự phát triển nhưng không tạo ra những khó khăn phức tạp mới trong hệ thống pháp luật và trong quá trình thực hiện.
Về các dự án cụ thể được đề nghị đưa vào Chương trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội dự kiến Chương trình năm 2022 cụ thể như sau: Tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022): thông qua 05 dự án luật đã được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 2 và dự thảo Nghị quyết về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023; cho ý kiến 05 dự án luật khác; Tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022): thông qua 04 dự án luật đã được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3; cho ý kiến 02 dự án luật khác (trong đó có dự án Luật Đất đai (sửa đổi) cho ý kiến lần 2). Cụ thể: Quốc hội khoá XV sẽ xem xét, cho ý kiến đối với 05 dự án luật, bao gồm: (1) Luật Cảnh sát cơ động; (2) Luật Điện ảnh (sửa đổi); (3) Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi); (4) Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi); (5) Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng thống nhất với Chính phủ đề nghị đưa vào Chương trình cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3 đối với 05 dự án luật (Luật Dầu khí (sửa đổi); (2) Luật Đất đai (sửa đổi), (3) Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi); (4) Luật Thanh tra (sửa đổi); (5) Luật Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn) và đưa vào Chương trình thông qua đối với 04 luật. Riêng dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là dự án luật phức tạp, có nội dung tác động lớn tới xã hội, cần nhiều thời gian để nghiên cứu, Quốc hội thảo luận kỹ lưỡng; do đó, đề nghị bố trí vào Chương trình cho ý kiến lần 2 tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022) và trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023) theo quy trình tại ba kỳ họp. Trong quá trình chuẩn bị, nếu chất lượng dự án tốt và tiến độ chuẩn bị nhanh hơn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ trình Quốc hội xem xét đẩy nhanh tiến độ thông qua theo quy trình tại hai kỳ họp.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với Chính phủ đề nghị đưa dự án Luật Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) vào Chương trình cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022) để gối sang năm 2023 nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý trong việc tăng cường bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.
Đề cao công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế
Qua công tác lập, triển khai thực hiện Chương trình trong nhiệm kỳ Quốc hội khoá XIV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc đề nghị dự kiến Chương trình năm 2022 của Chính phủ so với các năm trước còn ít dự án, nhất là các dự án gối tiếp sang Chương trình năm 2023. Trong khi đó, qua rà soát cho thấy, còn rất nhiều dự án cần được đưa vào Chương trình để kịp thời thể chế hoá các văn kiện, nghị quyết của Đảng, các kết luận, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nghị quyết của Quốc hội; trình lại các dự án trước đây đã được Quốc hội đưa ra khỏi Chương trình để tiếp tục chuẩn bị; các dự án cần sửa đổi, bổ sung để khắc phục sự chồng chéo, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Trong đó, một số dự án đã quá thời hạn nhưng đến nay chưa được Chính phủ và các cơ quan có trách nhiệm đề nghị đưa vào Chương trình.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, để sớm cụ thể hoá, đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, nhất là văn kiện, nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các quy định của Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội vào cuộc sống, cần đề cao công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế, phải coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của toàn hệ thống chính trị./.
Lê Anh - Bùi Hùng