Chính thức có Luật Trưng cầu ý dân

Theo luật này, Quốc hội xem xét, quyết định trưng cầu ý dân về các vấn đề: Toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp; vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của quốc gia; vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế-xã hội có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước và vấn đề đặc biệt quan trọng khác của đất nước.

Việc trưng cầu ý dân được thực hiện trong phạm vi cả nước.

Trong quá trình thảo luận, có ý kiến đề nghị cần giải thích, quy định rõ thế nào là “vấn đề đặc biệt quan trọng”. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc xác định thế nào là “đặc biệt quan trọng” gắn với nội dung từng vấn đề được xem xét, trong từng điều kiện, hoàn cảnh cụ thể và liên quan đến nhiều yếu tố chủ quan, khách quan khác nhau. Vì vậy, nội dung này nên để Quốc hội cân nhắc, xem xét quyết định đối với từng nội dung cụ thể khi có đề nghị của các chủ thể có thẩm quyền quy định tại Điều 14 của luật này.

Theo dự luật, cuộc trưng cầu ý dân phải được ít nhất 3/4 tổng số cử tri có tên trong danh sách cử tri đi bỏ phiếu mới hợp lệ. Quy định này khiến không ít đại biểu băn khoăn về tính khả thi, có ý kiến cũng đề nghị rút tỉ lệ này xuống quá 1/2 hoặc 2/3 tổng số cử tri. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn đề nghị giữ nguyên như quy định tại dự thảo.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng biểu quyết khi Nhà nước trưng cầu ý dân là quyền của công dân, kết quả trưng cầu ý dân cần thể hiện đúng ý chí nguyện vọng của người dân. Muốn vậy, kết quả này cần được xác lập trên cơ sở có tỉ lệ cử tri đi bỏ phiếu cần thiết (3/4) và ít nhất là quá nửa số phiếu hợp lệ tán thành để thể hiện sự đồng thuận cao của cử tri cả nước đối với vấn đề được đưa ra trưng cầu. Thực tế tổ chức bầu cử ở nước ta đã chứng minh việc thu hút, bảo đảm sự tham gia đông đảo của cử tri cả nước là hoàn toàn có cơ sở.

Trường hợp không đủ 3/4 tổng số cử tri đi bỏ phiếu thì cuộc trưng cầu ý dân này không thành công và theo quy định tại Điều 9 của dự thảo luật thì “không tổ chức lại việc trưng cầu ý dân về nội dung đã được trưng cầu ý dân trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày kết quả trưng cầu ý dân được công bố”.

Đức Minh

Theo Pháp luật TP.HCM