Sống chung như vợ chồng với người đã nộp đơn ly hôn thì có phạm pháp?

Sống chung như vợ chồng với người đã nộp đơn ly hôn thì có phạm pháp? (Hình từ internet)

1. Thế nào là sống chung như vợ chồng?

Theo khoản 7 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, sống chung như vợ chồng (hay chung sống như vợ chồng) là việc nam, nữ tổ chức cuộc sống chung và coi nhau là vợ chồng.

Hiện nay, chưa có hướng dẫn cho việc sống chung như vợ chồng trong Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Tuy nhiên, có thể tham khảo tại Nghị quyết 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP, cụ thể:

Được coi nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng, nếu họ có đủ điều kiện để kết hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình 2000 và thuộc một trong các trường hợp sau đây:

- Có tổ chức lễ cưới khi về chung sống với nhau;

- Việc họ về chung sống với nhau được gia đình (một bên hoặc cả hai bên) chấp nhận;

- Việc họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến;

- Họ thực sự có chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình.

Thời điểm nam và nữ bắt đầu chung sống với nhau như vợ chồng là ngày họ tổ chức lễ cưới hoặc ngày họ về chung sống với nhau được gia đình (một hoặc cả hai bên) chấp nhận hoặc ngày họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến hoặc ngày họ thực sự bắt đầu chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình.

2. Nộp đơn ly hôn có làm chấm dứt quan hệ vợ chồng?

Theo quy định tại khoản 14 Điều 3, khoản 1 Điều 57, Điều 65 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì quan hệ hôn nhân chấm dứt kể từ:

- Ngày bản án, quyết định ly hôn của Tòa án có hiệu lực pháp luật.

- Thời điểm vợ hoặc chồng chết.

- Trong trường hợp Tòa án tuyên bố vợ hoặc chồng là đã chết thì thời điểm hôn nhân chấm dứt được xác định theo ngày chết được ghi trong bản án, quyết định của Tòa án.

Như vậy, chỉ mới nộp đơn ly hôn thì chưa làm chấm dứt quan hệ vợ chồng, mà chỉ khi bản án hoặc quyết định ly hôn của Tòa án có hiệu lực pháp luật mới làm chấm dứt quan hệ hôn nhân.

3. Sống chung như vợ chồng với người đã nộp đơn ly hôn thì có phạm pháp?

Như đã phân tích ở trên thì chỉ mới nộp đơn ly hôn sẽ không làm chấm dứt quan hệ hôn nhân nên hành vi sống chung như vợ chồng với người đã nộp đơn ly hôn là hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình.

Cụ thể, điểm c khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 nghiêm cấm hành vi sống chung như vợ chồng với người đang có vợ, có chồng:

Điều 5. Bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình

…

2. Cấm các hành vi sau đây:

…

c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;

…

4. Sống chung như vợ chồng với người đã nộp đơn ly hôn bị xử lý thế nào?

Tùy vào tính chất, mức độ mà hành vi sống chung như vợ chồng với người đã nộp đơn ly hôn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, cụ thể như sau:

4.1. Xử phạt hành chính hành vi sống chung như vợ chồng với người đã nộp đơn ly hôn

Theo điểm b, điểm c khoản 1 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP, phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

- Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;

- Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ.

4.2. Xử lý hình sự hành vi sống chung như vợ chồng với người đã nộp đơn ly hôn

Người có hành vi sống chung như vợ chồng với người đã nộp đơn ly hôn thì tùy trường hợp mà một trong hai hoặc cả hai người có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng tại Điều 182 Bộ luật Hình sự, cụ thể:

* Khung 1:

Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

- Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;

- Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

* Khung 2:

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

- Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;

- Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.

Diễm My