Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình trình bày tờ trình Dự thảo báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi)
Bốn thẩm quyền mới của Thủ tướng
Cụ thể, bốn thẩm quyền mới của Thủ tướng Chính phủ được đề xuất, bao gồm: Thứ nhất, Thủ tướng giao quyền Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ trong trường hợp khuyết Bộ trưởng hoặc thủ trưởng cơ quan ngang bộ trong khi chờ QH phê chuẩn và Chủ tịch nước bổ nhiệm. Thứ hai, Thủ tướng tạm thời giao quyền Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư trong trường hợp chưa bầu được Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư. Thứ ba, Thủ tướng quyết định và chỉ đạo thực hiện các biện pháp cụ thể cần thiết để thi hành lệnh tổng động viên hoặc động viên cục bộ, lệnh ban bố tình trạng khẩn cấp và các biện pháp cần thiết khác để bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm tính mạng, tài sản của nhân dân. Thứ tư, Thủ tướng có thẩm quyền phê duyệt danh sách nhân sự giới thiệu Phó Chủ tịch tỉnh; phê chuẩn, phê duyệt danh sách nhân sự trước khi giới thiệu bầu vào chức danh chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình, việc bổ sung một số quyền hạn của Thủ tướng tại dự thảo luật xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đối với việc lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng trong thời gian qua, bảo đảm nền hành chính thông suốt, hiệu lực, hiệu quả…
Cho ý kiến về việc đề xuất kể trên, nhiều đại biểu cho rằng việc bổ sung bốn thẩm quyền đó là điều cần thiết. Tuy nhiên, vẫn còn những ý kiến băn khoăn. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý nêu quan điểm: “Thẩm quyền của các thiết chế trong bộ máy Nhà nước, bao gồm cả Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đều đã được Hiến định cụ thể. Nếu mở rộng bổ sung mới một số thẩm quyền sẽ không bảo đảm phù hợp với Hiến pháp”.
Trong khi đó, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng đồng tình với việc bổ sung thêm thẩm quyền thứ nhất và thứ hai. Với thẩm quyền thứ ba, Chủ tịch QH lưu ý cần cân nhắc kỹ, nếu bổ sung thì phải quy định cụ thể. “Khi thi hành tổng động viên, trong trường hợp đó Thủ tướng được quyền gì, biện pháp nào chứ không thể nói chung chung”, Chủ tịch QH góp ý.
Quy định “cứng” số lượng cấp phó
Liên quan đến số lượng cấp phó ở Bộ và các cơ quan ngang Bộ, và các đơn vị thuộc Bộ, cơ quan ngang Bộ, có một số đại biểu đề nghị quy định rõ trong Luật. Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị không quy định cứng về nội dung này. Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đánh giá, việc Chính phủ cho rằng không quy định cụ thể số lượng cấp phó của người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ trong Luật nhằm bảo đảm được tính năng động, chủ động của Chính phủ và phù hợp với yêu cầu của từng giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước là “khó thuyết phục được QH”.
Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh: “Số lượng cấp phó giờ phải quy định vào luật. Quy định không quá 5 là được rồi, vì có Bộ chỉ cần ba, có Bộ cần 5 và với Bộ đa ngành thì số lượng đó cũng là đủ, trừ Bộ Công an, Bộ Quốc phòng”.
Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc K’sor Phước nhận định, quy định về số lượng cấp phó, có những Bộ nhập từ nhiều bộ, nếu khống chế chỉ có 5 Thứ trưởng thì cũng “căng”. Vì vậy, ông Phước đề nghị cân nhắc thêm, với những trường hợp vượt quá 5 phó thì QH có thể cân nhắc, linh động, còn nếu quy định "cứng" chỉ 5 cấp phó thì hơi khó cho một số Bộ.
Trong phần kết luận, Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu cho biết, các ý kiến đều thống nhất quan điểm việc quy định trong Luật số lượng cấp phó ở Bộ, cơ quan ngang Bộ là cần thiết. Theo đó, Ủy ban TVQH sẽ trình QH theo hướng xác định rõ số lượng tối đa Thứ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ là năm, trừ Bộ Công an, Bộ Quốc phòng không quá 6; số lượng cấp phó của tổng cục thuộc Bộ, cơ quan ngang Bộ tối đa là bốn; số lượng cấp phó của cục, văn phòng, thanh tra và các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ, cơ quan ngang Bộ không quá ba.
Hai phương án tổ chức mô hình chính quyền địa phương Cùng ngày 9/4, Ủy ban Thường vụ QH cũng thảo luận Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Sau khi cân nhắc, Ủy ban Thường vụ QH nhất trí sẽ trình ra QH hai phương án. Phương án 1: Tất cả các đơn vị hành chính đều tổ chức cấp chính quyền địa phương (gồm HĐND và UBND) nhưng làm rõ trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương những điểm khác biệt về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở nông thôn, đô thị và hải đảo… Phương án 2: Các đơn vị hành chính như tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư; huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; xã, thị trấn đều tổ chức cấp chính quyền địa phương (gồm HĐND và UBND). Riêng phường, do đặc điểm đô thị, không tổ chức cấp chính quyền địa phương, chỉ tổ chức UBND. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho biết, hiện tại đa số ý kiến tán thành với phương án 1 và Dự thảo luật cũng đang được thể hiện theo hướng này. |
Hoài Thu