Bồi thường, hỗ trợ công trình xây dựng trên đất nông nghiệp

Tôi xin được sự tư vấn của luật sư về việc bồi thường, hỗ trợ công trình xây dựng trên đất nông nghiệp.

1. Có hộ gia đình có thửa đất 15600 m², đã được cấp GCN QSD đất trong đó có 265m²đất ở, 1500m²đất trồng cây lâu năm (đã được xác định rõ vị trí trên GCN), diện tích còn lại là đất bằng trồng cây hàng năm. Trên GCN đã ghi rõ đất bằng trồng cây hàng năm không được xây dựng công trình.  Tuy nhiên, hiện tại hộ gia đình đã xây dựng nhà ở, các công trình phụ trợ (giếng nước, sân, nhà bếp, nhà tắm,...) trên phần diện tích đất ở, đất trồng cây lâu năm và một số công trình xây dựng trên phần diện tích đất trồng cây hàng năm. Tổng diện tích xây dựng là 658m² (tự ý xây dựng)Vậy, khi nhà nước thu hồi đất để bồi thường GPMB thì các công trình xây dựng trên đất trồng cây lâu năm và trên đất trồng cây hàng năm có được bồi thường, hỗ trợ không?

2. Có hộ gia đình khai hoang được thửa đất rộng 2000m²; đã xây nhà ở và công trình phụ trợ với diện tích 450m²; hiện tại nhà nước thu hồi đất để bồi thường toàn bộ diện tích 2000m²này. Gia đình không có chỗ ở nào khác.Vậy, gia đình có được bồi thường, hỗ trợ đối với công trình nói trên không?có được xét cấp tái định cư không? nếu được thì thực hiện như thế nào?
Xin chân thành cảm ơn.

Trả lời:

Chào anh Hiệp! Với câu hỏi của anh, Luật sư Đào Thị Liên  – Công ty Luật Tiền Phong tư vấn cho anh  như sau:

1. Nguyên tắc bồi thường công trình xây dựng trên đất khi nhà nước thu hồi đất

Điều 92 Luật Đất đai 2013 quy định: nhà nước thu hồi đất không bồi thường tài sản gắn liền với đất trong trường hợp sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm.
Như bạn thông tin, hộ gia đình đã xây dựng nhà ở, các công trình phụ trợ (giếng nước, sân, nhà bếp, nhà tắm,...) trên phần diện tích đất trồng cây lâu năm và một số công trình xây dựng trên phần diện tích đất trồng cây hàng năm nên phần công trình này sẽ không được bồi thường khi nhà nước thu hồi đất do không sử dụng đất đúng mục đích.

2. Bồi thường, hỗ trợ công trình xây dựng trên đất

Như trên đã nêu, việc bồi thường công trình xây dựng trên đất phụ thuộc vào việc công trình xây dựng đó có được xây dựng phù hợp với mục đích sử dụng đất hay không; nếu hộ gia đình khai hoang và đã sử dụng ổn định, thường xuyên vào mục đích đất ở, không trái với quy hoạch sử dụng đất, đáp ứng được những điều kiện để được công nhận quyền sử dụng đất thì sẽ được bồi thường về đất ở và tài sản là nhà ở và công trình phụ trợ trên đất theo quy định sau:

- Đối với nhà ở, công trình phục vụ sinh hoạt gắn liền với đất của hộ gia đình khi Nhà nước thu hồi đất phải tháo dỡ toàn bộ hoặc một phần mà phần còn lại không bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật theo quy định của pháp luật thì chủ sở hữu nhà ở, công trình đó được bồi thường bằng giá trị xây dựng mới của nhà ở, công trình có tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương.

- Trường hợp phần còn lại của nhà ở, công trình vẫn bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật theo quy định của pháp luật thì bồi thường theo thiệt hại thực tế (điều 89 Luật Đất đai).

3. Về việc xem xét cấp đất ở hoặc nhà ở tái định cư:
Khoản 1, Điều 6, Nghị định 47/2014/NĐ-CP hướng dẫn quy định về bồi thường khi nhà nước thu hồi đất quy định:

- Trường hợp thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi không đủ điều kiện  để ở theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh mà hộ gia đình, cá nhân không còn đất ở, nhà ở  nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tái định cư;

- Trường hợp thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi không đủ điều kiện để ở theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh mà hộ gia đình, cá nhân còn đất ở, nhà ở khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi thì được bồi thường bằng tiền. Đối với địa phương có điều kiện về quỹ đất ở thì được xem xét để bồi thường bằng đất ở.

Căn cứ vào quy định trên, hộ gia đình chỉ được bồi thường bằng đất ở nếu như bị thu hồi đất ở mà không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn. Trường hợp còn nhà ở, đất ở khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn thì được xem xét bồi thường bằng đất ở nếu địa phương có điều kiện về quỹ đất.