Cân nhắc việc bỏ án tử hình tội cướp tài sản

Vụ cướp ngân hàng này tuy thiệt hại chưa phải là đặc biệt lớn nhưng đã để lại sự hoang mang lo sợ cho xã hội, nhất là đối với các ngân hàng.

Còn nhớ năm 2009 khi Quốc hội vừa sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự năm 1999, bỏ án tử hình đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, sau đó số vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản tăng vọt với tính chất đặc biệt nghiêm trọng, số tiền mà người phạm tội chiếm đoạt không chỉ hàng tỉ đồng mà hàng trăm, hàng nghìn tỉ đồng, nhất là lừa đảo trong lĩnh vực ngân hàng.

Dư luận đã có lúc lên tiếng cần khôi phục án tử hình đối với tội phạm này.

Trong quá trình soạn thảo Bộ luật hình sự 2015, nhiều người băn khoăn về việc bỏ án tử hình đối với tội cướp tài sản và đưa ra dự báo rằng nếu bỏ án tử hình đối với tội danh này thì sẽ có những vụ cướp đặc biệt nghiêm trọng, gây thương tích hoặc chết người.

Tuy nhiên, theo cách giải thích của ban soạn thảo thì bỏ tử hình đối với tội cướp vì thực tiễn xét xử chưa kết án tử hình người nào phạm tội này, mà thường chỉ phạt đến 15-20 năm tù. Nếu có xảy ra chết người thì người phạm tội đã bị xử tử hình về tội giết người. Cách lý giải này vừa sai về lý luận vừa không phù hợp với thực tiễn.

Về lý luận, tội cướp tài sản là tội phạm trực tiếp xâm phạm cùng một lúc hai khách thể (tài sản và tính mạng, sức khỏe). Đành rằng nếu người phạm tội giết người để cướp tài sản có thể bị tử hình về tội giết người, nhưng không phải trường hợp cướp nào làm chết người cũng xử được tội giết người.

Chẳng thế mà khoản 4 của điều 168 Bộ luật hình sự năm 2015 vẫn quy định tình tiết “làm chết người” là tình tiết định khung hình phạt.

Còn thực tế cho thấy nếu cướp tài sản mà làm bị thương một vài người có tỉ lệ thương tật trên 61% thì xử phạt tù chung thân còn có thể chấp nhận, nhưng làm bị thương nhiều người, có người tỉ lệ thương tật trên 90%, bị sống đời sống thực vật suốt đời hoặc làm chết người mà chỉ xử tù chung thân thì dư luận không đồng tình.

Chưa kể gây thương tích cho rất nhiều người hoặc làm chết nhiều người thì sao? Ví dụ: Một số tên cướp chặn xe khách đang xuống đèo, chúng lên xe dùng súng khống chế tài xế và hành khách để buộc họ phải giao nộp tài sản nhưng lái xe chống cự làm xe lao xuống vực, tai nạn xảy ra làm nhiều người tử vong, liệu hình phạt tù chung thân đối với người phạm tội có xứng đáng?

Thực tiễn xét xử nhiều tòa án cũng đã xử tử hình bị cáo chỉ phạm tội cướp tài sản, trong đó có cả bị cáo không gây chết người.

Ở nước ta, hình phạt tử hình vẫn cần thiết. Bỏ hay giữ hình phạt tử hình tội nào phải hết sức cẩn trọng, căn cứ vào yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm. Hi vọng ban soạn thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự năm 2015 nên cân nhắc khi đề nghị Quốc hội bỏ tử hình đối với tội cướp tài sản.

ĐINH VĂN QUẾ (nguyên chánh tòa hình sự TAND tối cao)

Theo Tuổi trẻ