Nhiều trường hợp ngày có hiệu lực với thời điểm áp dụng ngẫu nhiên trùng nhau, song hai mốc thời gian này là khác nhau, không phải là một. Bài viết sau sẽ phân tích rõ về sự khác biệt này.
1. Ngày có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật
Ngày có hiệu lực được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật phải đáp ứng quy định tại Điều 151 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015.
Điều 151. Thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật
1. Thời điểm có hiệu lực của toàn bộ hoặc một phần văn bản quy phạm pháp luật được quy định tại văn bản đó nhưng không sớm hơn 45 ngày kể từ ngày thông qua hoặc ký ban hành đối với văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước trung ương; không sớm hơn 10 ngày kể từ ngày ký ban hành đối với văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; không sớm hơn 07 ngày kể từ ngày ký ban hành đối với văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện và cấp xã.
2. Văn bản quy phạm pháp luật được ban hành theo trình tự, thủ tục rút gọn thì có thể có hiệu lực kể từ ngày thông qua hoặc ký ban hành, đồng thời phải được đăng ngay trên Cổng thông tin điện tử của cơ quan ban hành và phải được đưa tin trên phương tiện thông tin đại chúng; đăng Công báo nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc Công báo tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chậm nhất là sau 03 ngày kể từ ngày công bố hoặc ký ban hành.
2. Thời điểm áp dụng
Thời điểm áp dụng là thời gian quy định, chính sách… đó được thực thi trên thực tế, có thể trước, sau hoặc cùng lúc với thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật.
Ví dụ: Thông tư 04/2019/TT-BNV hướng dẫn thực hiện mức lương cơ sở đối với các đối tượng hưởng lương, phụ cấp trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập của đảng, nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội và hội tuy có hiệu lực từ ngày 15/7/2019 nhưng thời điểm áp dụng (thời điểm thực hiện mức lương cơ sở mới) là từ ngày 01/7/2019. Tức là, các đối tượng quy định tại Thông tư này được tính tăng lương từ ngày 01/7/2019 chứ không phải tới ngày 15/7/2019 mới được tính tăng lương.
Lưu ý: Việc hiểu đúng ý nghĩa của ngày có hiệu lực và thời điểm áp dụng là rất quan trọng trong việc thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Hữu Phạm