Hiến pháp là gì? Nội dung cơ bản của các bản Hiến pháp
Căn cứ Điều 119 Hiến pháp 2013 quy định về hiến pháp như sau:
- Hiến pháp là luật cơ bản của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, có hiệu lực pháp lý cao nhất.
Mọi văn bản pháp luật khác phải phù hợp với Hiến pháp.
Mọi hành vi vi phạm Hiến pháp đều bị xử lý.
- Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, các cơ quan khác của Nhà nước và toàn thể Nhân dân có trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp.
Cơ chế bảo vệ Hiến pháp do luật định.
Như vậy, Hiến pháp là đạo luật gốc do Quốc hội ban hành có giá trị pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam, quy định những vấn đề cơ bản nhất về chủ quyền quốc gia, chế độ chính trị, chính sách kinh tế, xã hội; quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước.
Nội dung cơ bản của Hiến pháp 2013 được quy định từ Điều 1 đến Điều 120 gồm:
- Chế độ chính trị: Điều 1 - Điều 13
- Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân: Điều 14 - Điều 49
- Kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ, môi trường: Điều 50 - Điều 63
- Bảo vệ tổ quốc: Điều 64 - Điều 68
- Quốc hội: Điều 69 - Điều 85
- Chủ tịch nước: Điều 86 - Điều 93
- Chính phủ: Điều 94 - Điều 101
- Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân: Điều 102 - Điều 109
- Chính quyền địa phương: Điều 110 - Điều 116
- Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước: Điều 117 - Điều 118
- Hiệu lực của Hiến pháp và việc sửa đổi Hiến pháp: Điều 119 - Điều 120
Nội dung cơ bản của Hiến pháp 1992 được quy định từ Điều 1 đến Điều 147 gồm:
- Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam - Chế độ chính trị
- Chế độ kinh tế
- Văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ
- Bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa
- Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân
- Quốc hội
- Chủ tịch nước
- Chính phủ
- Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân
- Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân
- Quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, thủ đô, ngày quốc khánh
- Hiệu lực của hiến pháp và việc sửa đổi hiến pháp
Nội dung cơ bản của Hiến pháp 1980 được quy định từ Điều 1 đến Điều 147 gồm:
- Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam - Chế độ chính trị
- Chế độ kinh tế
- Văn hóa, giáo dục, khoa học, kỹ thuật
- Bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa
- Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân
- Quốc hội
- Hội đồng nhà nước
- Hội đồng bộ trưởng
- Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân
- Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân
- Quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, thủ đô
- Hiệu lực của Hiến pháp và việc sửa đổi Hiến pháp
Nội dung cơ bản của Hiến pháp 1980 được quy định từ Điều 1 đến Điều 112 gồm:
- Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa
- Chế độ kinh tế và xã hội
- Quyền lợi và nghĩa vụ cơ bản của công dân
- Quốc hội
- Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ cộng hòa
- Hội đồng chính phủ
- Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính địa phương các cấp
- Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính ở các khu tự trị
- Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân Tòa án nhân dân
- Quốc kỳ, quốc huy, thủ đô
- Sửa đổi hiến pháp
Nội dung cơ bản của Hiến pháp 1946 được quy định từ Điều 1 đến Điều 70 gồm:
- Chính thể
- Nghĩa vụ và quyền lợi công dân
- Nghị viện nhân dân
- Chính phủ
- Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính
- Cơ quan tư pháp
- Sửa đổi Hiến pháp
Ngọc Nhi