Để chẩn đoán bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà có lây nhiễm toàn đàn hay không thì cần dùng phương pháp nào?

Nội dung chính

• Khi gà mắc bệnh viêm đường hô hấp mãn tính thì tỷ lệ chết ở gà là bao nhiêu phần trăm?
• Để chẩn đoán bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà có lây nhiễm toàn đàn thì cần dùng phương pháp nào?
• Để chẩn đoán bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà bằng phương pháp huyết thanh học theo phản ứng ngưng kết thì cần làm như thế nào?

Khi gà mắc bệnh viêm đường hô hấp mãn tính thì tỷ lệ chết ở gà là bao nhiêu phần trăm?

Theo tiểu mục 5.1 Mục 5 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8400-39:2016 quy định về đặc điểm dịch tể học ở gà như sau:

Chẩn đoán lâm sàng

5.1 Đặc điểm dịch tễ

- Bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà là bệnh truyền nhiễm ở gà và gà tây, do vi khuẩn M. gallisepticum gây ra.

- Gà mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, tuy nhiên gà từ 3 tuần tuổi đến 6 tuần tuổi và gà mái hậu bị mẫn cảm với bệnh hơn so với các lứa tuổi khác.

- Bệnh xuất hiện quanh năm nhưng hay gặp nhất là lúc giao mùa, thời tiết thay đổi, như ở miền Bắc là chuyển từ mùa xuân sang mùa hè và mùa thu sang mùa đông; ở miền Nam là từ mùa mưa sang mùa khô và ngược lại.

- Bệnh lây nhiễm trực tiếp từ gà mẹ sang gà con qua trứng, từ gà bệnh sang gà khỏe hoặc gián tiếp qua thức ăn, nước uống, các dụng cụ chăn nuôi, người chăn nuôi.

- Tỷ lệ mắc bệnh cao (có thể lên tới 80 - 100 %) nhưng tỷ lệ chết của bệnh thấp (5 - 7 %)

Từ tiêu chuẩn vừa nêu trên thì gà có tỷ lệ mắc bệnh viêm đường hô hấp mãn tính cao từ 80 đến 100% nhưng tỷ lệ gà chết do bệnh lại thấp chỉ từ 5 đến 7%.

Bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà (Hình từ Internet)

Để chẩn đoán bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà có lây nhiễm toàn đàn thì cần dùng phương pháp nào?

Theo tiểu mục 6.4 Mục 6 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8400-39:2016 về Bệnh động vật - Quy trình chẩn đoán - Phần 39: Bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà quy định về phương pháp chẩn đoán huyết thanh học như sau:

Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm

...

6.4 Chẩn đoán huyết thanh học

Chẩn đoán huyết thanh học (tham khảo Phụ lục C) ứng dụng để chẩn đoán sự nhiễm bệnh trên toàn đàn.

Các phản ứng huyết thanh học thường dùng để phát hiện kháng thể là phản ứng ngưng kết hoặc phản ứng miễn dịch gắn enzyme (phản ứng ELISA)

Theo đó, để chẩn đoán sự nhiễm bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà trên toàn đàn thì cần sử dụng phương pháp chẩn đoán huyết thanh học.

Các phản ứng huyết thanh học thường dùng để phát hiện kháng thể là phản ứng ngưng kết hoặc phản ứng miễn dịch gắn enzyme (phản ứng ELISA)

Để chẩn đoán bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà bằng phương pháp huyết thanh học theo phản ứng ngưng kết thì cần làm như thế nào?

Theo Phụ lục C Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8400-39:2016 về Bệnh động vật - Quy trình chẩn đoán - Phần 39: Bệnh viêm đường hô hấp mãn tính ở gà quy định về phẩn ứng ngưng kết trên phiến kính như sau:

C.1 Phản ứng ngưng kết trên phiến kính

C.1.1 Chuẩn bị

- Huyết thanh: huyết thanh kiểm tra (có thể là máu toàn huyết), huyết thanh đối chứng (âm và dương chuẩn);

- Kháng nguyên chuẩn. Phản ứng ngưng kết thường sử dụng kháng nguyên thương phẩm. Tiến hành phản ứng và đọc kết quả theo hướng dẫn của nhà sản xuất;

- Dụng cụ khác: phiến kính sạch, que khuấy, đồng hồ tính giờ, đầu típ, cốc xả tip,..

C.1.2 Tiến hành

- Nhỏ 1 giọt (khoảng 30 μl) huyết thanh (hoặc máu toàn phần) lên phiến kính;

- Nhỏ 1 giọt (khoảng 30 μl) kháng nguyên thương phẩm lên phiến kính, bên cạnh giọt huyết thanh;

- Dùng que khuấy để trộn giọt huyết thanh và giọt kháng nguyên. Khuấy thành vòng rộng khoảng 1 cm; và lắc đều khoảng 2 phút và đọc kết quả;

CHÚ Ý:

- Tiến hành xét nghiệm mẫu phải làm cùng huyết thanh âm và và huyết thanh dương chuẩn.

- Mẫu huyết thanh làm phản ứng ngưng kết nhanh nên được làm ngay sau khi lấy mẫu. Nếu chưa làm được ngay thì bảo quản ở 4°C và không được để đông đá.

C.1.3 Đọc kết quả

Đọc kết quả sau 2 phút sau lắc:

Dương tính: xuất hiện hạt ngưng kết, lấm tấm (giống đối chứng dương)

Âm tính: không xuất hiện hạt ngưng kết (giống đối chứng âm)

Muốn thực hiện phương pháp huyết thanh học theo phản ứng ngưng kết trên phiến kính để chẩn đoán bệnh viêm đường hô hấp mãn tính trên toàn đàn gà thì cần chuẩn bị một số thứ như sau:

- Huyết thanh: huyết thanh kiểm tra (có thể là máu toàn huyết), huyết thanh đối chứng (âm và dương chuẩn);

- Kháng nguyên chuẩn. Phản ứng ngưng kết thường sử dụng kháng nguyên thương phẩm. Tiến hành phản ứng và đọc kết quả theo hướng dẫn của nhà sản xuất;

- Dụng cụ khác: phiến kính sạch, que khuấy, đồng hồ tính giờ, đầu típ, cốc xả tip,..

Sau khi chuẩn bị đầy được huyết thanh, kháng nguyên và các dụng cụ cần thiết thì thực hiện như sau:

- Nhỏ 1 giọt (khoảng 30 μl) huyết thanh (hoặc máu toàn phần) lên phiến kính;

- Nhỏ 1 giọt (khoảng 30 μl) kháng nguyên thương phẩm lên phiến kính, bên cạnh giọt huyết thanh;

- Dùng que khuấy để trộn giọt huyết thanh và giọt kháng nguyên. Khuấy thành vòng rộng khoảng 1 cm; và lắc đều khoảng 2 phút và đọc kết quả;

Kết luận dương tính khi xuất hiện hạt ngưng kết, lấm tấm (giống đối chứng dương); nếu không xuất hiện hạt ngưng kết (giống đối chứng âm) thì kết luận âm tính với bệnh viêm đường hô hấp mãn tính.

Cần chú ý là phải tiến hành xét nghiệm mẫu phải làm cùng huyết thanh âm và và huyết thanh dương chuẩn. Mẫu huyết thanh làm phản ứng ngưng kết nhanh nên được làm ngay sau khi lấy mẫu. Nếu chưa làm được ngay thì bảo quản ở 4°C và không được để đông đá.