Chứng minh thư hay chứng minh nhân dân là một loại giấy tờ tùy thân của công dân do cơ quan Công an có thẩm quyền chứng nhận về những đặc điểm riêng và nội dung cơ bản của mỗi công dân trong độ tuổi do pháp luật quy định, nhằm bảo đảm thuận tiện việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của công dân trong đi lại và thực hiện các giao dịch trên lãnh thổ Việt Nam (Theo quy định tại Điều 1 Nghị định 05/1999/NĐ-CP).
Để phù hợp và đáp ứng với sự phát triển chung của xã hội, rút gọn các thủ tục hành chính, đảm bảo thuận lợi trong giao dịch của các cơ quan, tổ chức, cá nhân và để tạo lập cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm quản lý, tra cứu thông tin của công dân được nhanh chóng, thuận tiện trên cơ sở số hóa các dữ liệu thông tin cá nhân của công dân. Ngày 20/11/2014, Quốc hội đã thông qua Luật Căn cước công dân 2014 và sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2016. Theo đó, từ ngày 01/01/2016 chứng minh nhân dân sẽ được thay thế bằng thẻ Căn cước công dân.
Chứng minh nhân dân đã được cấp trước ngày Luật Căn cước công dân 2014 có hiệu lực vẫn có giá trị sử dụng đến hết thời hạn theo quy định; khi công dân có yêu cầu thì được đổi sang thẻ Căn cước công dân.