Xác định thời điểm hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh? Trong trường hợp phải đăng ký hộ kinh doanh nhưng không đăng ký thì có bị xử phạt không?

Nội dung chính

• Hộ kinh doanh là gì?
• Quyền thành lập hộ kinh doanh và nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh được quy định như thế nào?
• Hộ kinh doanh có quyền hoạt động kinh doanh khi nào?
• Trong trường hợp phải đăng ký hộ kinh doanh nhưng không đăng ký thì có bị xử phạt không?

Hộ kinh doanh là gì?

Căn cứ Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định về hộ kinh doanh như sau:

- Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh. Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh, người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh là chủ hộ kinh doanh.

- Hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối và những người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, kinh doanh thời vụ, làm dịch vụ có thu nhập thấp không phải đăng ký hộ kinh doanh, trừ trường hợp kinh doanh các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định mức thu nhập thấp áp dụng trên phạm vi địa phương.

Xác định thời điểm hoạt động của hộ kinh doanh

Quyền thành lập hộ kinh doanh và nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh được quy định như thế nào?

Căn cứ Điều 80 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định về quyền thành lập hộ kinh doanh và nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh, cụ thể:

- Cá nhân, thành viên hộ gia đình là công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự có quyền thành lập hộ kinh doanh theo quy định tại Chương này, trừ các trường hợp sau đây:

+ Người chưa thành niên, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;

+ Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định;

+ Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật có liên quan.

- Cá nhân, thành viên hộ gia đình quy định tại khoản 1 Điều này chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh trong phạm vi toàn quốc và được quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp trong doanh nghiệp với tư cách cá nhân.

- Cá nhân, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh trừ trường hợp được sự nhất trí của các thành viên hợp danh còn lại.

Hộ kinh doanh có quyền hoạt động kinh doanh khi nào?

Căn cứ quy định tại khoản 3 Điều 82 Nghị định 01/2021/NĐ-CP ghi nhận hướng dẫn như sau: 

“Điều 82. Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh

[...]

3. Các thông tin trên Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh có giá trị pháp lý kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và hộ kinh doanh có quyền hoạt động kinh doanh kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, trừ trường hợp kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Trường hợp hộ kinh doanh đăng ký ngày bắt đầu hoạt động kinh doanh sau ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh thì hộ kinh doanh được quyền hoạt động kinh doanh kể từ ngày đăng ký, trừ trường hợp kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

[...]”. 

Theo đó, hộ kinh doanh có quyền hoạt động kinh doanh kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. Các quy định hiện hành không ghi nhận về trường hợp hộ kinh doanh bắt đầu hoạt động kinh doanh trước khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. Như vậy, về nguyên tắc chung, đối với những trường hợp pháp luật quy định thì tổ chức, cá nhân phải thực hiện đăng ký hộ kinh doanh trước khi hoạt động kinh doanh và thời gian kinh doanh được xác định kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. 

Do đó, đối với trường hợp Anh trao đổi, ngày 5/4/2021 tổ chức, cá nhân mới được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh nhưng tổ chức, cá nhân xin xác nhận đã kinh doanh từ tháng 11/2020 là chưa phù hợp quy định pháp luật. 

Trong trường hợp phải đăng ký hộ kinh doanh nhưng không đăng ký thì có bị xử phạt không?

Căn cứ Điều 62 Nghị định 122/2021/NĐ-CP quy định về việc xử phạt đối với hành vi vi phạm về đăng ký hộ kinh doanh như sau:hành vi không đăng ký thành lập hộ kinh doanh trong những trường hợp phải đăng ký theo quy định thì bị xử phạt vi phạm hành chính. 

- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

+ Cá nhân, các thành viên hộ gia đình đăng ký kinh doanh nhiều hơn một hộ kinh doanh;

+ Không được quyền thành lập hộ kinh doanh nhưng vẫn thành lập hộ kinh doanh;

+ Không đăng ký thành lập hộ kinh doanh trong những trường hợp phải đăng ký theo quy định;

+ Không đăng ký thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh với cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày có thay đổi.

- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

+ Kê khai không trung thực, không chính xác hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh hoặc hồ sơ đăng ký thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh.

Trường hợp có vi phạm pháp luật về thuế thì xử lý theo quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế;

+ Tiếp tục kinh doanh ngành, nghề kinh doanh có điều kiện khi có yêu cầu tạm ngừng của cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện.

- Biện pháp khắc phục hậu quả:

+ Buộc đăng ký thành lập hộ kinh doanh theo quy định đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm c khoản 1 Điều này;

+ Buộc đăng ký thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh trong trường hợp chưa đăng ký đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm d khoản 1 Điều này.

Theo đó, hành vi không đăng ký thành lập hộ kinh doanh trong những trường hợp phải đăng ký theo quy định thì bị xử phạt vi phạm hành chính, phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng theo điểm c khoản 1 Điều 62 Nghị định 122/2021/NĐ-CP.