Từ đầu năm 2014 đến nay Bộ GTVT tăng cường xử lý tải trọng xe, lập hơn 100 trạm cân di động, quy trách nhiệm cho các địa phương. Đến nay bộ mặt giao thông của xe tải đã thay đổi hẳn. Từ đó thị trường xe tải có sự biến động lớn. Bài viết này phân tích đánh giá sự biển đổi của thị trường xe tải nhanh chóng trong hơn một năm qua.
Sắp tới Bộ GTVT sẽ trình Chính phủ sửa NĐ 171 và NĐ 68 theo hướng: Tăng hình phạt với xe chở quá tải, tiến đến 2015-2016 không còn tình trạng xe chở quá tải trọng. Cùng với đó là việc siết chặt đăng kiểm mạnh từ 2015 trở đi.
Hạ tầng giao thông thay đổi nhanh chóng, hàng loạt dự án đường cao tốc mới và mở rộng quốc lộ khắp cả nước, tạo nền lưu thông cho dòng tải nặng tốt hơn, nhanh chóng hơn, giảm chi phí hơn. Ngành giao thông đang đưa đến cho các nhà cung cấp dòng tải nặng được lợi quyền nhiều nhất hiện nay.
Hệ quả tất yếu là ngành kinh doanh vận tải đã chuyển hướng từ dùng xe tải nhỏ để chở quá tải chuyển sang xe tải trung và nặng, nhằm chở đúng trọng tải, giảm giá thành, giảm chi phí bôi trơn. Từ đó đã thay biến đổi thị trường xe tải trung và nặng. Như vậy ai nhanh chân trong chiếm lĩnh thị trường xe tải trung và nặng sẽ được lợi thế rất lớn trong giai đoạn 2015 đến 2020.
Thị trường tải trung và nặng Việt Nam hiện nay:
- Xe tải nhẹ chủ yếu lắp ráp trong nước, một số ít nhập khẩu. Trường Hải Auto đang chiếm thị phần cao, ngoài ra như TMT , ISUZU, HINO…
- Xe tải trung và nặng chủ yếu nhập khẩu và phân phối, vậy trong nước sẽ cần có nhanh chân hình thành tập đoàn lắp ráp và phân phối dòng này. Phân khúc này đang bỏ trống chưa có một nhà sản xuất nào đang chiếm lĩnh thị trường, liệu cuộc đua này sẽ về tay ai?
- Một số ít ISUZU, HINO là lắp ráp trong nước, Nhập khẩu chủ yếu là Dongfeng (do Công ty Cổ phần Đầu tư Dịch vụ Hoàng Huy độc quyền), Huyndai HD, và xe đầu kéo Mỹ International.
Đánh vào tải trọng của Bộ GTVT đã bắt đầu xuất hiện chạy đua đưa dòng xe này ra thị trường. Diễn biến đầu tiên trong năm 2015 nay bắt đầu nóng lên.
1. Từ tháng 6/2015, một đơn vị thành viên của Tập đoàn Hoàng Huy là CTCP Đầu tư Dịch vụ Tài chính Hoàng Huy (HHF) đã chính thức trở thành Đại lý Chính hãng của hãng xe Đầu kéo Mỹ International (Navistar) tại toàn bộ lãnh thổ Việt Nam với các dòng xe International Prostar, Transtar. Mọi công đoạn đã xong, động thái này sẽ làm các nhà nhập khẩu lô lẻ bỏ cuộc và nhường sân chơi cho Hoàng Huy. Dòng xe này giá thành cao, được ưa chuộng tại VN. Câu hỏi là liệu trong tương lai dòng xe này có được lắp ráp tại VN hay không để giảm giá thành?
Động thái rõ nét nhất chính là Hoàng Huy đã sáp nhập Hoàng Giang (kinh doanh xe tải nhập khẩu). Nâng vốn điều lệ lên 1.110 tỷ đồng. Không dừng lại ở đó, tại ĐHCĐ diễn ra vào tháng 6 tới đây, HHS sẽ lấy ý kiến cổ đông về việc tăng vốn điều lệ. Có thể Hoàng Huy sẽ sản xuất và nội địa hóa một phần nhằm giảm chi phí cho dòng tải nặng giá rẻ Dongfeng, hiện chiếm thị phần khá lớn.
Như vậy hiện Hoàng Huy là công ty nhanh chân nhất trọng dòng tại trung và nặng. Hiện là công ty lớn nhanh chân nhất, liệu Hoàng Huy sẽ biến đổi thành tập đoàn cung cấp dòng tải nặng lớn nhất VN hay không? Hãy chờ thời gian trả lời.
2. HINO nhanh chân đưa dòng tải Hino 500, cho phép tải trọng 15 tấn và hiện là dòng bán chạy nhất hiện nay, mức tăng trưởng dòng này lên đến hơn 100% trong thời gian qua. Theo chia sẻ của điều xe khu vực Đơn Dương, Lâm Đồng, 70% xe chở rau từ Lâm Đồng xuống Nam Bộ khoảng 1.000 xe được thay mới từ 2013 đến nay do siết tải của Bộ GTVT bằng loại xe 14-16 tấn. Hino là loại xe phổ biến nhất khu vực này do chạy được tốc độ cao, đáp ứng giờ quy định, độ bền và mạnh mẽ. Dòng chở rau chủ yếu chạy giờ, nếu trễ giờ thiệt hại rất lớn.
3. Với sự tăng trưởng mạnh mẽ như vậy liệu ISUZU có đưa dòng tải nặng về lắp ráp VN hay không? Đa số dòng tải ISUZU lắp ráp hiện là dòng tải nhẹ, tải nặng chủ yếu nhập khẩu lô lẻ, khó cạnh tranh trong thời gian tới.
4. FUSO cũng nhanh chân nắm bắt như cầu và trong 2014 đã đưa những dòng tải nặng vào thị trường, qua nhập khẩu. Mức bán hàng tăng trưởng ấn tượng bởi 3 con số.
5. Dòng tải nặng nhập khẩu của Huyndai HD cũng đang tăng trưởng mạnh, thông qua các nhà nhập khẩu lô lẻ.
6. Một cái tên Daewoo, hiện đang nhập khẩu lô lẻ có tham gia thị trường hay không?
Qua đây chúng ta thấy dòng tải trung và tải nặng đang nóng lên từng ngày. Liệu Trường Hải Auto, TMT Cửu Long có tham gia thị trường hay không? Ai sẽ là Nhà phân phối hoặc lắp ráp độc quyền Huyndai HD vốn rất ưu chuộng tại VN?
Mức lợi nhuận quá ấn tượng có làm lôi kéo những ông lớn nhảy vào? Do không có số liệu của các tập đoàn nước ngoài, nên minh chứng lợi nhuận cho dòng tải nặng này lấy ví dụ điển hình từ tập đoàn Hoàng Huy (HHS):
HHS có lợi nhuận 82 tỷ trong 2013 đã nhanh chóng tăng lên 135 tỷ 2014, mức tăng trưởng 65% kể cả doanh số. Thời điểm dòng tải nặng có doanh số nóng từ quý 3/2014. Tính đến 4 tháng 2015 tập đoàn Hoàng Huy đã mang về 246 tỷ lợi nhuận chỉ trong 4 tháng, mức tăng trưởng lên đến 12 lần so với cùng kỳ. Sau 4 tháng bằng 182% so với cả năm 2014. Qua kết quả ấn tượng này cho thấy mức độ nóng lên của dòng tải trung và nặng sẽ lôi kéo các tập đoàn lớn nhảy vào. Liệu ai sẽ chiếm lĩnh thị phần?
Bắt đầu hình thành những ông lớn về dòng tải nặng:
- Thói quen tiêu dùng sẽ thay đổi do pháp luật về giao thông hoàn thiện, buộc nhà xe phải nâng lên dòng tải lớn nhằm giảm giá thành, cạnh tranh. Hiện doanh số dòng này đang biển đổi từng ngày.
- Một trong những hãng lớn là Huyndai HD sẽ được ai phân phối lắp ráp độc quyền? Thị trường đang cần một ông lớn nhanh chân nhảy vào nhằm đánh bại các nhà nhập khẩu lô lẻ.
- Dongfeng và International do Hoàng Huy là tập đoàn trong nước duy nhất đang bắt đầu dần hình thành nhằm chiếm lĩnh thị phần. Dongfeng có chi phí rẻ, được ưa chuộng nhất thị trường Việt Nam, trong khi International đã khẳng định được tên tuổi trên thế giới và hiện chỉ có Hoàng Huy là nhà phân phối chính thức duy nhất tại VN.
- Trường Hải Auto liệu có bỏ qua cơ hội rất lớn này không? Câu trả lời để dành cho Chủ tịch HĐQT.
Kết quả tăng trưởng quá ấn tượng của dòng tải nặng một phần phát sinh từ luật và hành động của Bộ GTVT, điều đó cho thấy một phân khúc mới sẽ hình thành ông lớn trong ngành. Cũng nói lên sự thành công của ngành giao thông VN nhằm kéo giảm tại nạn, hạn chế mất mát lớn cho người dân chấp hành luật giao thông tốt.
Ngành ô tô tăng trưởng nóng trong 2 năm qua, khi đi sâu vào thực tế đóng góp sự tăng trưởng còn lớn hơn xe gia đình chính là dòng tải trung và nặng. Do hội nhập quốc tế dòng thuế cho xe tải trung và nặng sẽ giảm nhanh chóng xuống dần 0%. Như vậy sức nóng sẽ tăng dần lên trong vài năm tới. Không những vậy, trước đây VN chủ yếu dùng xe đã qua sử dụng, nay sức ép hết niên hạn do nhập từ nhưng năm 2000 đến nay phải thay xe mới đồng thời lên tải nhằm giảm chi phí. Thực tế cho thấy sức nóng của dòng tải nặng còn lớn hơn cả xe ô tô con mà người ta thường thấy.
Nguyễn Trường