“Hy vọng sống sót của những nạn nhân là không còn. Tuy nhiên có tuyệt vọng thì vẫn phải đào đến cùng", ông Đặng Viết Thuần, Phó chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên, Trưởng ban Chỉ đạo tìm kiếm cứu nạn vụ sạt lở bãi thải khẳng định. Trong buổi sáng qua, hàng trăm nhân lực cùng 3 chiếc máy xúc được điều động đến hiện trường tăng cường đào bới không ngừng nghỉ. Phương án dùng chó nghiệp vụ cũng đã được áp dụng. Tuy nhiên, do lớp đất đá phủ quá dày trên diện tích rộng nên 6 chú khuyển không phát hiện được gì.

Đầu giờ chiều qua, tiến sĩ Vũ Văn Bằng, Phó viện trưởng Viện Công nghệ nước và Môi trường (thuộc Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam) dùng phương pháp địa bức xạ tìm kiếm nạn nhân. Ông Bằng chính là người tìm kiếm thành công các nạn nhân trong vụ sập mỏ đá ở huyện Yên Thành (Nghệ An) hồi tháng 4.2011. Với chiếc máy dò tìm địa bức xạ BXT- 09 tự chế tạo, gồm một chiếc hộp nhỏ đeo ở thắt lưng và một đầu dò khá nhỏ gọn, ông Bằng vừa đi vừa rà xuống bề mặt. Đầu máy quay liên tục để xác định những vật dị thường như thi thể, mồ mả. Khoảng 15 giờ chiều qua, ông Bằng định vị vị trí của cả 5 nạn nhân còn nằm sâu khoảng 5 mét dưới lớp đất đá (trong đó, có 4 nạn nhân cùng nằm một chỗ, còn 1 nạn nhân nằm cách đó chừng 50 mét). Theo TS Bằng, việc tìm kiếm nạn nhân ở khu vực này đặc biệt khó khăn vì độ dày của đất đá sụp lở trên một khu vực rộng lớn.

Mặc dù huy động lực lượng lớn để đào bới nhưng đến hơn 8 giờ tối qua, vẫn chưa tìm thấy nạn nhân nào.

Sống trong sợ hãi

Ông Phạm Hồng Quân, Phó tổng giám đốc Công ty CP gang thép Thái Nguyên cho biết, bãi thải mỏ than Phấn Mễ đã hình thành cách đây 67 năm. Riêng bãi phế liệu số 3 (nơi xảy ra sạt lở - PV) thì hình thành cách đây 10 năm. “Cách đây không lâu chúng tôi không đổ phế thải tại đây nữa”, ông Quân nói. Tuy nhiên, ông Hà Văn Thắng, người thân của ông Hà Văn Xuân, cũng có nhà bị phá hủy trong vụ sạt bãi thải lại khẳng định: cho đến tận chiều trước hôm xảy ra vụ sạt lở đất, xe của mỏ than Phấn Mễ vẫn tiếp tục chở đất đá thải đến đổ. Chi tiết này cũng được ông Trần Văn Linh, Phó chủ tịch xã Phục Linh xác nhận. Nhiều người dân ở nơi xảy ra vụ sạt lở đất cũng khẳng định xe của mỏ than Phấn Mễ vẫn đổ đất đá thải đến tận chiều 14.4.

Theo bà Tạc Thị Thịnh, trưởng xóm Khuôn 1 từ năm 2006, mỏ than Phấn Mễ đã có phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng địa bàn xóm Khuôn 1 để làm bãi thải số 3. Tuy nhiên, việc thỏa thuận chưa đạt được kết quả cuối cùng. Đến năm 2008, kế hoạch bồi thường giải phóng mặt bằng làm bãi thải được khởi động lại. Tuy vậy, mỏ than Phấn Mễ vẫn không thực hiện được việc bồi thường vì đa phần người dân yêu cầu phải bồi thường toàn bộ đất đai, nhà cửa và hoa màu thì mới di chuyển. Việc di dời các hộ dân trong vùng bị sạt lở tiếp tục bị gác lại.

Bà Tạc Thị Thịnh cho biết, trong khoảng 2 tháng gần đây, lượng chất thải đổ về bãi thải càng tăng. Người dân liên tục kiến nghị về ô nhiễm môi trường, về nguy cơ sạt lở... song mỏ than vẫn phớt lờ. Dân không biết kêu ai nên đành sống chung với hiểm họa. Mỗi lần trời mưa, người dân trong xóm lại thấp thỏm, ngủ không yên. Và đến rạng sáng 15.4, tai họa đã ập đến xóm Khuôn 1.

Anh Nguyễn Văn Hoan, nhà ở thôn Khuôn 2, xã Phục Linh cho biết, từ hôm xảy ra vụ sạt lở, những người trong xóm rất hoang mang lo sợ. Gia đình anh Hoan có vợ và con nhỏ đã phải gấp rút rời khỏi ngôi nhà.

Cuộc sống gia đình anh Hoan dưới chân núi thải cũng khổ cực trăm bề: ngày nắng gió thì bụi phủ. Hễ mưa là nơm nớp sợ bị chôn vùi. Nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm nặng, sặc mùi dầu. Do nhà có con nhỏ, anh Hoan thường phải đi xin nước ở nơi khác về tắm rửa cho con và nấu ăn. “Rất mong chính quyền và mỏ than giải quyết giúp để gia đình tôi được di dời hẳn đi nơi khác, ổn định cuộc sống. Còn sống ở nơi này ngày nào, gia đình càng thêm lo sợ bị chôn vùi ngày ấy”, tay run run cầm lá đơn đề nghị được di dời gửi chính quyền xã, anh Hoan tha thiết nói.

Lê Quân