03 chính sách nổi bật trong đề xuất xây dựng Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú

03 chính sách nổi bật trong đề xuất xây dựng Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú (Hình từ internet)

Bộ Công an đang đề nghị xây dựng dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú.

03 chính sách nổi bật trong đề xuất xây dựng Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú

Cụ thể, theo tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, Bộ Công an đã nêu 03 chính sách nổi bật trong đề nghị xây dựng văn bản Luật trên như sau:

(1) Chính sách 1: Mở rộng phạm vi điều chỉnh của luật, bổ sung quy định về thi hành biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú

* Mục tiêu của chính sách

 Thiết lập các quy định để quản lý chặt chẽ đối tượng được áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú, quy định rõ trình tự, thủ tục, hồ sơ, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong thi hành biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú.

* Nội dung của chính sách

 Mở rộng phạm vi điều chỉnh của luật, bổ sung quy định về thi hành biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú

* Các giải pháp thực hiện chính sách

- Giải pháp 1: Giữ nguyên như quy định của pháp luật hiện hành.

- Giải pháp 2: Bổ sung quy định trình tự, thủ tục, hồ sơ, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong thi hành biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú và áp dụng biện pháp giám sát điện tử để quản lý, giám sát chặt chẽ đối tượng; cụ thể:

- Quy định trình tự, thủ tục, hồ sơ thi hành Lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú.

- Quy định trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã, Công an cấp xã, đơn vị quân đội được giao quản lý, theo dõi người được áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú.

- Quy định về việc lao động, học tập của người được áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú.

- Giải quyết việc vắng mặt tại nơi cư trú của người được áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú.

- Áp dụng biện pháp giám sát điện tử phòng ngừa người được áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú bỏ trốn hoặc tiếp tục phạm tội; quan hệ phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức có liên quan trong thi hành biện pháp giám sát điện tử.

* Giải pháp thực hiện chính sách đã được lựa chọn và lý do lựa chọn

- Giải pháp: Bổ sung quy định trình tự, thủ tục, hồ sơ, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong thi hành biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú và áp dụng biện pháp giám sát điện tử để quản lý, giám sát chặt chẽ đối tượng.

- Lý do: Việc lựa chọn chính sách này sẽ khắc phục được toàn diện những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn hiện nay đối với công tác quản lý, giám sát thi hành biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú và áp dụng các biện pháp để quản lý, giám sát chặt chẽ đối tượng, đồng thời làm giảm số lượng bị can, bị cáo đang bị tạm giam trong các cơ sở giam giữ hiện nay, từ đó giảm gánh nặng chi phí cho ngân sách Nhà nước.

(2) Chính sách 2: Nâng cao hiệu quả sử dụng và vận hành mô hình cơ sở giam giữ

* Mục tiêu của chính sách

 - Đảm bảo sự thông suốt, thống nhất trong quản lý thông tin, dữ liệu tại các trại tạm giam, nhà tạm giữ;

- Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đồng bộ, đầy đủ phục vụ công tác quản lý giam, giữ;

- Đáp ứng tốt hơn các yêu cầu phát hiện, cảnh báo các nguy cơ có thể diễn ra trong trại tạm giam, nhà tạm giữ như người bị tạm giam, tạm giữ trốn, tự tử, mang vật cấm…;

- Đáp ứng tốt hơn các yêu cầu về đảm bảo tính đặc thù trong thiết kế, xây dựng mô hình cơ sở giam giữ.

* Nội dung của chính sách

Bổ sung quy định nâng cao hiệu quả sử dụng và vận hành mô hình cơ sở giam giữ

* Các giải pháp thực hiện chính sách

- Giải pháp 1: Giữ nguyên quy định về mô hình trại tạm giam, nhà tạm giữ như Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam hiện hành.

- Giải pháp 2: Bổ sung các quy định nhằm nâng cao hiệu quả vận hành và sử dụng mô hình cơ sở giam giữ

Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định:

- Sửa đổi, bổ sung cơ cấu của nhà tạm giữ, trại tạm giam theo hướng bổ sung thêm một số khu vực quan trọng tại các cơ sở giam giữ như phòng xét xử trực tuyến; trung tâm chỉ huy điều hành.

- Bổ sung quy định: Trên cơ sở thống nhất với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và các bộ có liên quan, Bộ trưởng Bộ Công an quy định về các tiêu chuẩn ứng dụng khoa học, công nghệ trong quản lý cơ sở giam giữ đảm bảo an toàn tuyệt đối.

- Bổ sung quy định: Trên cơ sở thống nhất Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và các bộ có liên quan, Bộ trưởng Bộ Công an quy định về quy chuẩn kỹ thuật trong thiết kế và xây dựng các cơ sở giam giữ.

- Bổ sung quy định về nguyên tắc: Cơ sở dữ liệu trong quản lý các cơ sở giam giữ phải đảm bảo tính liên thông, đồng bộ, thống nhất trên phạm vi toàn quốc.

* Giải pháp thực hiện chính sách đã được lựa chọn và lý do lựa chọn

- Giải pháp 2: Bổ sung các quy định nhằm nâng cao hiệu quả vận hành và sử dụng mô hình cơ sở giam giữ

- Lý do: Giải pháp này góp phần hoàn thiện pháp luật, đáp ứng yêu cầu quản lý giam giữ bền vững theo hướng hiện đại, phục vụ tốt hơn cho mục tiêu bảo đảm an ninh, trật tự tại các cơ sở giam giữ, tạo khuôn khổ pháp lý cho xây dựng và vận hành cơ sở giam giữ điện tử, phù hợp với xu hướng chủ động, tích cực tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

(3) Chính sách 3: Sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam còn vướng mắc, bất cập để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn

* Mục tiêu của chính sách

 - Hoàn thiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam;

- Hoàn thiện quy định về chế độ quản lý giam giữ đối với người bị tạm giữ, tạm giam;

- Hoàn thiện quy định về chế độ người bị tạm giữ, người bị tạm giam;

- Hoàn thiện quy định về các điều kiện bảo đảm phục vụ quản lý chặt chẽ đối với người bị kết án tử hình đang chờ thi hành án.

* Nội dung của chính sách

Sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 còn vướng mắc, bất cập để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

* Các giải pháp thực hiện chính sách

- Giải pháp 1: Giữ nguyên quy định của pháp luật hiện hành

- Giải pháp 2: Hoàn thiện các quy định của Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 còn vướng mắc, bất cập để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn

Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định:

 - Bổ sung thẩm quyền của Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh trong điều chuyển người bị tạm giữ, người bị tạm giam từ các buồng tạm giữ của đồn Biên phòng đến các cơ sở giam giữ trong Công an nhân dân.

- Bổ sung quy định về thời hạn lập danh chỉ bản.

- Bổ sung quy định khi tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam cần thực hiện hoạt động thu thập sinh trắc học đối với người bị tạm giữ, người bị tạm giam gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói.

- Bổ sung quy định về tiếp nhận người bị tạm giữ, người bị tạm giam trong trường hợp bị bệnh nặng cần kịp thời điều trị, cứu chữa tại cơ sở y tế.

- Sửa đổi, bổ sung quy định về thực hiện trích xuất người bị tạm giữ, người bị tạm giam: (1) Bỏ quy định về trích xuất người bị tạm giữ, tạm giam phục vụ hoạt động thi hành án; (2) Bổ sung quy định về trích xuất người bị tạm giữ, tạm giam phục vụ công tác giam giữ, tham gia thực hiện giao dịch dân sự; (3) Bổ sung quy định về việc áp giải, quản lý và kinh phí bảo đảm thực hiện chế độ ăn, ở, sinh hoạt đối với người được trích xuất, trong đó đối với trường hợp thực hiện trích xuất người bị tạm giữ, tạm giam phục vụ công tác xét xử thì không giao cho cơ quan, người có thẩm quyền ra lệnh trích xuất mà người này vẫn thuộc quản lý của cơ quan thực hiện nhiệm vụ áp giải.

- Bổ sung quy định về chuyển giao người bị bắt theo quyết định truy nã cho cơ quan đã ra quyết định truy nã.

- Sửa đổi, bổ sung về định lượng quà là đồ ăn, đồ uống của người bị tạm giữ, người bị tạm giam khi nhận quà của thân nhân.

- Bổ sung quy định cụ thể về chế độ sinh hoạt tinh thần của người bị tạm giữ, người bị tạm giam (số lần được cấp báo).

- Sửa đổi, bổ sung chế độ thăm gặp, tiếp xúc luật sư, người bào chữa, tiếp xúc lãnh sự của người bị tạm giữ, bị tạm giam.

- Sửa đổi, bổ sung quy định về chế độ đối với người bị tạm giữ, người bị tạm giam là phụ nữ có thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi.

- Sửa đổi, bổ sung quy định về các điều kiện bảo đảm phục vụ quản lý chặt chẽ đối với người bị kết án tử hình đang chờ thi hành án.

- Bổ sung quy định về cơ sở dữ liệu trong quản lý các cơ sở giam giữ

* Giải pháp thực hiện chính sách đã được lựa chọn và lý do lựa chọn

- Giải pháp 2: Hoàn thiện các quy định của Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 còn vướng mắc, bất cập để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

- Lý do: Giải pháp này góp phần hoàn thiện pháp luật về tạm giữ, tạm giam nhằm giải quyết những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn thi hành Luật; nâng cao và quy định cụ thể hơn chế độ của người bị tạm giữ, người bị tạm giam, người bị tạm giữ, người bị tạm giam là phụ nữ có thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người bị kết án tử hình đang bị tạm giam, chế độ thăm gặp, tiếp xúc lãnh sự; chế độ khám chữa bệnh của người bị tạm giữ, người bị tạm giam…; hoàn thiện, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, thống nhất, đồng bộ, khả thi cho tổ chức, hoạt động, quản lý nhà nước về thi hành tạm giữ, tạm giam. Những sửa đổi, bổ sung này sẽ nâng cao hiệu quả công tác tạm giữ, tạm giam trong thực tiễn.

Xem thêm nội dung tại tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú.

Lê Nguyễn Anh Hào