Tham vọng vô độ đã nhấn chìm hãng luật Howrey như thế nào?

Trong bầu không khí suy thoái lạnh lẽo, giới luật sư ưu tú của Washington vẫn dũng cảm đến dự dạ tiệc hàng năm tại khách sạn Ritz-Carlton Hotel hồi tháng 10 năm 2009. Năm thứ hai liên tiếp, Robert Ruyak, Chủ tịch bảnh bao của một đế chế luật sư tranh tụng Howrey, được xướng tên trong danh sách các nhà lãnh đạo danh dự của ngành luật nước Mỹ.

Ruyak, 60 tuổi, ắt trông rất xứng với danh hiệu này; mái tóc bạc của ông tương phản hoàn hảo với bộ vest màu đen cổ điển. Thời báo Legal, ấn phẩm thương mại tài trợ sự kiện này, đã mô tả ông là người "nhìn xa trông rộng", người "trong thời điểm khó khăn vẫn tìm ra cách xây dựng công ty luật của mình, thúc đẩy các giải pháp khôn ngoan trong các xung đột pháp lý phức tạp, và theo đuổi mục tiêu dân chủ và hiến pháp trong tranh chấp chính phủ ".

Kể từ khi đảm nhận vị trí lãnh đạo tại Howrey năm 2000, Ruyak đã tăng gấp đôi số lượng luật sư lên 750 người. Ông đã hoàn tất việc sáp nhập với một đối tác sở hữu trí tuệ có trụ sở tại Houston, mua bán các công ty và mở văn phòng tại Amsterdam, Brussels, Madrid, Munich, và Paris.

Ngay cả khi tình hình kinh tế xấu đi vào cuối năm 2008, ông vẫn thuê 40 luật sư từ công ty làm ăn sút kém Thelen, được biết đến qua vai trò đại diện cho các công ty xây dựng. Trong tháng 7/2009, Howrey mở rộng phạm vi hoạt động vào lĩnh vực công nghệ cao bằng cách mua lại một công ty nhỏ chuyên về lĩnh vực này tại thung lung Silicon.

Với mức lợi nhuận trên mỗi partner (thành viên điều hành) ở mức 1.3 triệu USD, một kỷ lục vững chắc, Ruyak dường như đã tạo dựng được một cỗ xe tàn phá đi ngược lại chu kỳ.

Mười tám tháng sau, Howrey sụp đổ.

Sự sụp đổ của một tượng đài

Howrey chủ yếu giải quyết các vụ kiện chống độc quyền với phương châm nghiền nát đối thủ và bên cạnh đó tham gia vào lĩnh vực bằng sáng chế và các vụ tranh chấp nhãn hiệu hàng hoá.

Công ty đã đưa ra một chương trình đào tạo cường độ cao cho các luật sư trẻ rất có uy tín. Howrey đầu tư vào hoạt động dịch vụ hỗ trợ với các văn phòng nằm ở ngoại ô bang Virginia nhằm giúp khách hàng giảm thiểu chi phí cho việc xem xét tài liệu vốn tốn rất nhiều công sức.

Các công ty khác bắt chước theo cái tên một từ kì cục và các chiến dịch tiếp thị linh hoạt của Howrey. Một trong những khẩu hiệu của Howrey là "Ngày nào cũng tranh tụng tại tòa."

Những gì còn lại của Howrey thực sự đang hiện diện tại tòa án mỗi ngày: tòa án phá sản liên bang, nơimà chủ nợ đang xẻ thịt nó. Một người được ủy thác tư pháp đã đâm đơn kiện một số cựu partner củaHowrey để giành lại khoản phí từ khách hàng mà họ mang theo khi chuyển việc.

Trong báo cáo phân tích đệ trình hôm 11 tháng 3 vừa qua, Allan Diamond - người được ủy thác tư pháp nói trên - giải thích rằng sự sụp đổ của Howrey đã bắt đầu từ thời điểm diễn ra buổi tiệc tại Ritz-Carlton vào tháng 10/2009.

Theo Diamond, Howrey đã đi từ "phát triển bùng nổ đến phá sản trong vòng chưa đầy ba năm," tương đương với khoảng thời gian cần thiết để hoàn thành một tấm bằng về luật. Cựu Chủ tịch Ruyak, người vừa hạ cánh xuống văn phòng Washington của hãng luật Winston & Strawn có trụ sở chính ở Chicago, đã từ chối đưa ra bình luận về báo cáo này.

Các đồ nội thất và phụ kiện từ văn phòng của Howrey trên Đại lộ Pennsylvania đã được đem bán đấu giá, trong đó có một bộ sưu tập nghệ thuật với một bức hình John Wayne được in bởi Andy Warhol.

Howrey chỉ là một nạn nhân của căn bệnh đang lây lan khắp các công ty luật lớn. Trong cuốn sách mới có tên Bong bóng luật sư: Khủng hoảng một nghề nghiệp, Steven Harper, một luật sư mới nghỉ hưu của công ty luật Kirkland & Ellis đóng tại Chicago cho rằng vấn đề bắt nguồn từ những sai lầm tự gây ra của các công ty luật như phát triển chỉ vì thành tích tăng trưởng hoặc do năng lực kém cỏi một cách đáng ngạc nhiên của những người đứng đầu.

Sự sụp đổ ngoạn mục nhất là của công ty luật New York Dewey & LeBoeuf vào năm ngoái. Các công ty lớn khác đã hết thời trong suốt hàng chục năm qua bao gồm Thacher Proffitt & Wood; Heller Ehrman; Jenkens & Gilchrist; Coudert Brothers; Brobeck, Phleger & Harrison và Arter & Hadden.

Một số luật sư từng làm việc tại công ty luật Thelen đã vấp ngã hai lần: một lần khi Thelen tan rã và một lần nữa sau khi Howrey chộp lấy họ trước khi bị vướng vào Chương 11 – Luật Phá sản của Mỹ.

“Sự sụp đổ của Howrey là một cú sốc," Ben Davidson, người gia nhập công ty vào năm 1997 và đã nghĩ rằng sẽ dành phần còn lại trong sự nghiệp của mình tại đó. Anh này theo học trường luật vào ban đêm tại Đại học George Washington đồng thời làm giám định viên bằng sáng chế cho chính phủ liên bang.

Davidson đã leo dần trên nấc thang sự nghiệp tới cấp độ "partner thu nhập", một vị trí nằm giữa mức cộng sự và mức partner góp vốn đầy đủ. "Một sự kiện như thế buộc bạn phải tự hỏi bạn làm luật sư để làm gì và bạn sẽ làm gì trong suốt quãng đời còn lại,” Davidson bộc bạch.

Hay sự đi xuống của một ngành danh giá?

Đó là những câu hỏi mà sinh viên sắp nhận bằng tốt nghiệp trường luật trong vài tuần tới cần tự đặt ra cho chính mình. Tình trạng dư thừa tài năng mới có nghĩa là nhiều người sẽ không tìm được các vị trí được trả lương cao, vốn là đặc điểm hấp dẫn của nghề luật sư.

Nhiều người sẽ không tìm thấy bất kỳ công việc nào cả, ít nhất là những việc yêu cầu phải có một tấm bằng tốt nghiệp trường luật (J.D) mà họ đã phải trả mức học phí $150,000 để có được.

Giống như ngành y, giảng viên đại học và báo chí, nghề luật sư đang trải qua những thay đổi cấu trúc khắc nghiệt khiến cho nghề này trở kém hấp dẫn đối với nhiều học viên theo học.

Tại các công ty luật lớn, sự lây lan của tâm lý tự ý hành động mà không bị ràng buộc của các partner đã ươm mầm cho sự bất ổn. Những người có khả năng “hô phong hoán vũ” này sẵn sàng nhảy sang bất cứ công ty nào hứa hẹn mức lương hậu hĩnh hơn.

“Quá trình này bắt đầu từ 25 năm trước, tăng tốc trong những năm 1990, và càng trầm trọng hơn bởi cuộc Đại suy thoái", Harper nói. Và quá trình này vẫn chưa kết thúc. "Sẽ còn nhiều hãng luật lớn khác thất bại."

Howery của thời vàng son

Jack Howrey, cựu chủ tịch của Ủy ban Thương mại Liên bang đã đồng sáng lập ra Howrey, Simon Baker & Murchison vào năm 1956. Howrey từng là hiện thân của trào lưu hành nghề luật quý phái và cao cấp vốn đã biến mất trong một khoảng thời gian dài trước đó.

Theo tờ Washington Post, Howrey từ xuất thân là một cậu bé ở trang trại vùng Kansas đã trở thành một quý ông lịch lãm, thích “ngựa đua, nghỉ cuối tuần ở vùng quê Virginia, và mặc quần dài màu trắng khi chơi quần vợt". Mặc dù có các thú tiêu khiển quý tộc như trên, Howrey đã mài dũa nên một doanh nghiệp với tổ chức hợp lý, chuyên làm đại diện pháp lý và tranh tụng trước tòa cho các công ty lớn.

Horrey không nhận làm các vụ liên quan tới mảng tài chính doanh nghiệp, luật chứng khoán, ủy thác và lĩnh vực bất động sản. "Họ biết họ đang làm gì và giành được rất nhiều sự tôn trọng với những luật sư xuất sắc," Steven Levitsky nhận xét. Ông là một luật sư chống độc quyền thường trú tại New York và đối mặt lần đầu tiên với luật sư của Howrey từ những năm 1970.

Các chuyên gia luật, tất nhiên, đã phải đối mặt với những sự thay đổi trong phân khúc thị trường hẹp của họ. Đầu những năm 1980, Tổng thống Ronald Reagan cho ngừng việc thực thi luật chống độc quyền liên bang. Đây là tin tốt lành cho các khách hàng của Howrey trong các ngành dầu mỏ và thực phẩm nhưng không phải là tin tốt đối với các luật sư của hãng.

Những người lãnh đạo Howrey cho rằng mình đã tạo dựng được một mảng chuyên môn tinh nhuệ xứng đáng được giữ lại, và rằng xu thế chính trị sẽ đảo chiều trong tương lai. Do vậy, họ tiến hành cắt giảm lương và giảm số lượng luật sư. Kết quả là công ty đã sống sót.

Bắt đầu từ năm 1989, Tổng thống George H.W. Bush và người kế nhiệm ông, Bill Clinton, đã thận trọng phục hồi việc thực thi luật chống độc quyền. Một số khách hàng lớn của Howrey đã làm lợi cho công ty khi vướng vào các cuộc khiếu kiện kín mang tính sống còn tại tòa án.

Kỳ sau: Công ty sụp đổ khi sếp Tổng bắt đầu làm thơ

Ngọc Anh

Theo Trí Thức Trẻ/Businessweek