Điều kiện, tiêu chuẩn xếp loại chấp hành án phạt tù

Điều kiện, tiêu chuẩn xếp loại chấp hành án phạt tù

1. Căn cứ xếp loại chấp hành án phạt tù

Xếp loại chấp hành án phạt tù được quy định tại Điều 35 Luật Thi hành án hình sự 2019 như sau:

- Trong thời gian chấp hành án phạt tù, phạm nhân được nhận xét, đánh giá kết quả chấp hành án phạt tù theo tuần, tháng, quý, 06 tháng, 01 năm.

Việc nhận xét, đánh giá phải bảo đảm khách quan, công bằng, công khai, dân chủ và bảo đảm tính liên tục.

- Căn cứ kết quả thực hiện các tiêu chuẩn thi đua chấp hành án phạt tù, nội quy cơ sở giam giữ phạm nhân, học tập, lao động cải tạo, kết quả khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội gây ra để nhận xét, đánh giá và xếp loại chấp hành án phạt tù cho phạm nhân theo một trong các mức tốt, khá, trung bình, kém.

- Kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù theo quý, 06 tháng, 01 năm phải bằng văn bản, được lưu hồ sơ phạm nhân. Phạm nhân lập công thì được nâng mức xếp loại chấp hành án phạt tù.

2. Điều kiện xếp loại chấp hành án phạt tù

Việc nhận xét, đánh giá và quyết định kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù cho mỗi phạm nhân được dựa trên cơ sở họ thực hiện các trách nhiệm, nghĩa vụ sau đây:

- Mức độ ăn năn hối cải, nhận rõ tội lỗi của mình;

- Việc chấp hành bản án, quyết định của Tòa án, các quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong thi hành án hình sự và quyết định khác của cơ quan nhà nước;

- Việc chấp hành Nội quy cơ sở giam giữ phạm nhân, các quy định của pháp luật liên quan và quy định của cơ sở giam giữ phạm nhân;

- Việc tham gia các chương trình, nội dung, hoạt động giáo dục, lao động, học tập, học nghề theo quy định;

- Việc khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của mình gây ra;

- Việc thực hiện các trách nhiệm, nghĩa vụ khác của phạm nhân theo quy định của Luật Thi hành án hình sự 2019 và pháp luật khác có liên quan.

(Khoản 1 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP)

3. Tiêu chuẩn xếp loại chấp hành án phạt tù

3.1. Tiêu chí xếp loại tốt chấp hành án phạt tù

Phạm nhân phải thực hiện đầy đủ các tiêu chí xếp loại chấp hành án phạt tù sau đây thì được xếp loại tốt:

- Ăn năn hối cải, nhận rõ tội lỗi, xác định đúng đắn thái độ, tư tưởng, yên tâm học tập, lao động, rèn luyện tiến bộ, nêu cao tinh thần vượt khó, phấn đấu trở thành người có ích cho xã hội;

- Có tinh thần trách nhiệm cao, tự giác chấp hành nghiêm bản án, quyết định của Tòa án, các quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong thi hành án hình sự và quyết định khác của cơ quan nhà nước;

- Thực hiện đúng, đầy đủ, nghiêm túc Nội quy cơ sở giam giữ phạm nhân, các quy định của pháp luật liên quan và quy định của cơ sở giam giữ phạm nhân; trung thực khai báo, tố giác hành vi phạm tội của người khác mà mình biết, tích cực ngăn chặn, đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực, thái độ, hành vi sai phạm của phạm nhân khác;

- Có tinh thần trách nhiệm cao, tự giác, tích cực trong lao động, nghiêm túc chấp hành sự phân công của cán bộ, tham gia đầy đủ 100% ngày công, lao động có chất lượng, hiệu quả, hoàn thành 100% định mức công việc và vượt định mức hoặc tiến độ được giao, hoàn thành tốt công việc đột xuất khác, thực hiện nghiêm kỷ luật, an toàn, vệ sinh lao động, có tinh thần giúp đỡ phạm nhân khác trong công việc.

Có tinh thần trách nhiệm cao, tích cực trong học tập, học nghề, các hoạt động giáo dục ngoại khóa theo quy định;

Tham gia học tập đầy đủ, kết quả học tập đạt từ khá trở lên;

Có tinh thần phấn đấu học tập nâng cao kiến thức, hiểu biết, kỹ năng nghề nghiệp;

- Thực hiện đúng, đầy đủ, nghiêm túc nếp sống kỷ luật, trật tự, văn minh, giao tiếp, ứng xử văn hóa trong phạm nhân;

Có tinh thần tích cực, chủ động tham gia và có thành tích tiêu biểu trong các phong trào thi đua; có tinh thần giúp đỡ phạm nhân khác cùng tiến bộ;

- Tích cực khắc phục xong hậu quả do hành vi phạm tội của mình gây ra.

Phạm nhân bị áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền (nếu có), nộp án phí, bồi thường thiệt hại hoặc nghĩa vụ dân sự khác thì phải đã thực hiện xong các nghĩa vụ đó.

Trường hợp được miễn thi hành hoặc bản án tuyên tạm giữ tiền đảm bảo thi hành án, số tiền đó bằng hoặc cao hơn số tiền phải khắc phục hoặc đã bị kê biên tài sản, cơ quan thi hành án dân sự đang thụ lý vụ việc xác nhận số tài sản kê biên đủ hoặc cao hơn để bảo đảm thi hành án hoặc cơ quan thi hành án dân sự có quyết định đình chỉ thi hành án hoặc quyết định kết thúc thi hành án, thì được coi là đã khắc phục xong hậu quả do hành vi phạm tội của mình gây ra.

Trường hợp người bị hại hoặc đại diện hợp pháp của người bị hại có văn bản đồng ý xóa nợ hoặc xác nhận đã nhận đủ số tiền mà bản án đã tuyên, được Cơ quan thi hành án dân sự đang thụ lý hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú xác nhận thì được coi là đã khắc phục xong hậu quả.

Phạm nhân phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng hằng tháng, đến kỳ xếp loại, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người được nhận cấp dưỡng cư trú hoặc cơ quan thi hành án dân sự đang thụ lý vụ việc xác nhận là đã thực hiện xong đến thời điểm đó, thì được coi là đã tích cực khắc phục hậu quả.

Phạm nhân khi thực hiện hành vi phạm tội là người dưới 18 tuổi mà Tòa án quyết định bố, mẹ hoặc người đại diện hợp pháp có trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại dân sự, nếu những người đó đã thực hiện xong hoặc phạm nhân đã nhiều lần viết thư, liên lạc bằng điện thoại, trực tiếp đề nghị, vận động bố, mẹ hoặc người đại diện hợp pháp thực hiện mà mới thực hiện được một phần thì được coi là đã tích cực khắc phục hậu quả;

- Thực hiện đúng, đầy đủ, nghiêm túc các trách nhiệm, nghĩa vụ khác của phạm nhân theo quy định của Luật Thi hành án hình sự và pháp luật khác có liên quan.

(Khoản 2 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP)

3.2. Tiêu chí xếp loại khá chấp hành án phạt tù

Phạm nhân phải thực hiện đầy đủ các tiêu chí xếp loại chấp hành án phạt tù sau đây thì được xếp loại khá:

- Phải đạt các tiêu chí quy định tại các điểm a, c, g khoản 2 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP;

- Phạm nhân phải nghiêm túc thực hiện đầy đủ các quy định tại điểm b khoản 2 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP;

Trường hợp khiếu nại bản án, quyết định của Tòa án hoặc về vấn đề khác liên quan đến việc chấp hành án phạt tù thì phải đúng quy định pháp luật;

- Phải đạt các tiêu chí quy định tại điểm d khoản 2 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP;

Riêng đối với tiêu chí vượt định mức lao động hoặc tiến độ công việc được giao, phạm nhân chưa đạt hoặc chưa thường xuyên đạt tiêu chí này.

Tiêu chí về kết quả tham gia học tập, phạm nhân phải đạt từ trung bình trở lên.

Phạm nhân bị ốm, đau đang điều trị;

Là thương binh, bệnh binh;

Khuyết tật hoặc có nhược điểm về thể chất, tinh thần;

Phụ nữ có thai, nghỉ thai sản;

Có con nhỏ dưới 36 tháng tuổi đang ở cùng trong trại giam;

Già yếu nam từ 70 tuổi, nữ từ 65 tuổi trở lên;

Các phạm nhân thường xuyên bị ốm, đau, bệnh tật làm hạn chế khả năng tham gia lao động, học tập được miễn hoặc giảm nhẹ kết quả tham gia lao động, học tập;

- Phải đạt các tiêu chí quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP, tuy nhiên đối với tiêu chí có thành tích tiêu biểu các phong trào thi đua thì phạm nhân chưa đạt;

- Đối với điểm e khoản 2 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP, nếu phạm nhân thuộc các trường hợp không nơi nương tựa, không xác định được thân nhân, là người dân tộc ít người, ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì có bản cam kết khắc phục sau khi chấp hành xong án phạt tù được Thủ trưởng cơ sở giam giữ phạm nhân xác nhận hoặc phạm nhân tự nguyện trích tiền lưu ký, khen thưởng, từ kết quả tham gia lao động để thực hiện, thì được coi là tích cực khắc phục hậu quả.

Phạm nhân có hoàn cảnh kinh tế gia đình đặc biệt khó khăn, thân nhân phạm nhân có đơn trình bày được Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc cơ quan, đơn vị công tác xác nhận, phạm nhân cam kết khắc phục sau khi chấp hành xong án phạt tù có xác nhận của thủ trưởng cơ sở giam giữ phạm nhân, thì được coi là tích cực khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của mình gây ra.

Trường hợp gia đình phạm nhân có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, đề nghị thực hiện làm nhiều đợt tại cơ sở giam giữ phạm nhân, thì phạm nhân viết cam kết, thân nhân phạm nhân làm đơn cam kết thời hạn, tiến độ thực hiện được Thủ trưởng cơ sở giam giữ phạm nhân xác nhận và thực hiện nộp tiền đúng cam kết mới được coi là tích cực khắc phục hậu quả

Trường hợp thực hiện không đúng cam kết, thì không được coi là tích cực khắc phục hậu quả.

Phạm nhân có đơn trình bày hoàn cảnh kinh tế gia đình đặc biệt khó khăn nhưng có tổng số tiền gửi lưu ký lớn, bằng hoặc cao hơn nghĩa vụ dân sự phải thực hiện, thì giáo dục họ cam kết trích một phần để thực hiện, nếu cố tình không thực hiện, thì không được coi là tích cực khắc phục hậu quả.

Phạm nhân quốc tịch nước ngoài chưa khắc phục xong hậu quả do hành vi phạm tội của mình gây ra, thì Giám thị trại giam yêu cầu họ viết thư cho thân nhân, gửi Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng để chuyển cho cơ quan đại diện ngoại giao hoặc lãnh sự nước mà phạm nhân mang quốc tịch hoặc cơ quan đại diện của tổ chức quốc tế tại Việt Nam phối hợp giải quyết.

(Khoản 3 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP)

3.3. Tiêu chí xếp loại trung bình chấp hành án phạt tù

Phạm nhân xếp loại trung bình khi không đạt được các tiêu chí xếp loại tốt, khá quy định tại Mục 2.2, Mục 2.3; sau khi có quyết định công nhận vi phạm kỷ luật đã tiến bộ;

Hết thời hạn tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù nhưng không có mặt tại cơ sở giam giữ phạm nhân đúng thời hạn để tiếp tục chấp hành án phạt tù mà không có lý do chính đáng.

(Khoản 4 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP)

3.4. Tiêu chí xếp loại kém chấp hành án phạt tù

- Phạm nhân xếp loại kém là khi không đạt các tiêu chí xếp loại chấp hành án phạt tù và không đủ tiêu chí xếp loại từ trung bình trở lên;

- Chưa được công nhận đã cải tạo tiến bộ;

- Thường xuyên vi phạm Nội quy cơ sở giam giữ phạm nhân bị giam giữ riêng;

- Phạm tội mới trong thời gian chấp hành án phạt tù;

- Khiếu nại đã được giải quyết, trả lời theo quy định của pháp luật nhưng vẫn cố tình khiếu nại trái pháp luật về bản án, quyết định của Tòa án hoặc về vấn đề khác liên quan đến việc chấp hành án phạt tù của phạm nhân;

- Bị Tòa án chấm dứt việc tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù hoặc bỏ trốn bị bắt lại, áp giải đưa đến tiếp tục chấp hành án phạt tù;

- Không khai báo hành vi phạm tội của mình đã thực hiện trước thời gian chấp hành án phạt tù và được xét xử bằng một bản án khác;

- Được tha tù trước thời hạn có điều kiện nhưng bị Tòa án buộc đưa trở lại để tiếp tục chấp hành phần thời hạn tù còn lại.

(Khoản 5 Điều 19 Nghị định 133/2020/NĐ-CP)

>>> Xem thêm: Người dưới 14 tuổi và trên 70 tuổi phạm tội có bị ngồi tù?

Ngọc Nhi