Ai có quyền yêu cầu trưng cầu giám định trong tố tụng hình sự?

Ai có quyền yêu cầu trưng cầu giám định trong tố tụng hình sự? (Hình từ Internet)

Về vấn đề này, THƯ VIỆN PHÁP LUẬT giải đáp như sau:

1. Các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định

Theo Điều 206 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 thì bắt buộc phải trưng cầu giám định khi cần xác định:

(1) Tình trạng tâm thần của người bị buộc tội khi có sự nghi ngờ về năng lực trách nhiệm hình sự của họ; tình trạng tâm thần của người làm chứng hoặc bị hại khi có sự nghi ngờ về khả năng nhận thức, khả năng khai báo đúng đắn về những tình tiết của vụ án;

(2) Tuổi của bị can, bị cáo, bị hại nếu việc đó có ý nghĩa đối với việc giải quyết vụ án và không có tài liệu để xác định chính xác tuổi của họ hoặc có nghi ngờ về tính xác thực của những tài liệu đó;

(3) Nguyên nhân chết người;

(4) Tính chất thương tích, mức độ tổn hại sức khỏe hoặc khả năng lao động;

(5) Chất ma tuý, vũ khí quân dụng, vật liệu nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, tiền giả, vàng, bạc, kim khí quý, đá quý, đồ cổ;

(6) Mức độ ô nhiễm môi trường.

2. Ai có quyền yêu cầu trưng cầu giám định trong tố tụng hình sự?

Theo Điều 207 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về yêu cầu giám định như sau:

- Đương sự hoặc người đại diện của họ có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu giám định những vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ, trừ trường hợp việc giám định liên quan đến việc xác định trách nhiệm hình sự của người bị buộc tội.

Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được văn bản đề nghị, cơ quan tiến hành tố tụng phải xem xét, ra quyết định trưng cầu giám định. Trường hợp không chấp nhận đề nghị thì thông báo cho người đã đề nghị giám định biết bằng văn bản và nêu rõ lý do. 

Hết thời hạn này hoặc kể từ ngày nhận được thông báo từ chối trưng cầu giám định của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thì người đề nghị giám định có quyền tự mình yêu cầu giám định.

- Người yêu cầu giám định có các quyền và nghĩa vụ theo quy định của Luật Giám định tư pháp.

Như vậy, đương sự hoặc người đại diện của họ có quyền đề nghị trưng cầu giám định, trừ trường hợp việc giám định liên quan đến việc xác định trách nhiệm hình sự của người bị buộc tội.

3. Thời hạn giám định trong tố tụng hình sự

Thời hạn giám định trong tố tụng hình sự theo Điều 208 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 như sau:

- Thời hạn giám định đối với trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định:

+ Không quá 03 tháng đối với trường hợp quy định tại (1) mục 1;

+ Không quá 01 tháng đối với trường hợp quy định tại (3) và (6) mục 1.

+ Không quá 09 ngày đối với trường hợp quy định tại (2), (4) và (5) mục 1.

- Thời hạn giám định đối với các trường hợp khác thực hiện theo quyết định trưng cầu giám định.

- Trường hợp việc giám định không thể tiến hành trong thời hạn quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 208 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 thì tổ chức, cá nhân tiến hành giám định phải kịp thời thông báo bằng văn bản, nêu rõ lý do cho cơ quan trưng cầu, người yêu cầu giám định.

- Thời hạn giám định quy định tại Điều 208 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 cũng áp dụng đối với trường hợp giám định bổ sung, giám định lại.

4. Quy định về kết luận giám định trong tố tụng hình sự

Quy định về kết luận giám định trong tố tụng hình sự theo Điều 213 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 như sau:

- Kết luận giám định phải ghi rõ kết quả giám định đối với những nội dung đã được trưng cầu, yêu cầu và những nội dung khác theo quy định của Luật Giám định tư pháp.

- Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra kết luận giám định, tổ chức, cá nhân đã tiến hành giám định phải gửi kết luận giám định cho cơ quan đã trưng cầu, người yêu cầu giám định.

Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận được kết luận giám định, cơ quan đã trưng cầu, người yêu cầu giám định phải gửi kết luận giám định cho Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra.

- Để làm sáng tỏ nội dung kết luận giám định, cơ quan trưng cầu, người yêu cầu giám định có quyền yêu cầu tổ chức, cá nhân đã tiến hành giám định giải thích kết luận giám định; hỏi thêm người giám định về những tình tiết cần thiết.