Đáp án đề thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2023 (Tham khảo)

Đáp án đề thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2023 (Tham khảo) (Hình từ Internet)

1. Đề thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2023 (Chính thức)

Cấu trúc đề thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2023 có 2 phần:

- Phần đọc hiểu (3 điểm): đề thi sẽ đưa ra một đoạn văn mẫu và từ đó đặt ra câu hỏi với độ khó được phân hóa theo từng câu, yêu cầu thí sinh giải quyết vấn đề được đặt ra từ đoạn văn bên trên.

- Phần làm văn (7 điểm): gồm 2 câu, câu 1 làm văn về nghị luận xã hội, câu 2 làm văn về nghị luận văn học.

>> Xem chi tiết tại đây: Đề thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2023 chính thức

2. Đáp án đề thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2023 (Tham khảo)

Thí sinh dự thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2023 có thể tham khảo đáp án bài thi theo nội dung dưới đây:

Phần I - Đọc hiểu

Câu 1: Thể thơ: tự do

Câu 2: Hình ảnh, từ ngữ miêu tả cơn giông mùa hè:

"Tiếng sấm", "gió", "cát", "lá", "đá"

Câu 3:

- Biện pháp so sánh : "mưa ròng ròng" - "triệu ngón tay"

- Tác dụng

+ Nội dung : Nhấn mạnh, làm nổi bật hình ảnh "mưa". Thông qua hình ảnh "triệu ngón tay", nhà thờ giúp người đọc hình dung rõ hơn, cụ thể hơn về "mưa"

+ Nghệ thuật : Làm cho câu văn trở nên sinh động, gợi hình, gợi cảm thu hút người đọc, người nghe

Câu 4:

- "Cơn giông của riêng mình" có thể hiểu là những khó khăn, thử thách mà bản thân phải đối mặt trên con đường kiếm tìm hạnh phúc của bản thân

- Bài học:

+ Đứng trước những gian nan, thử thách thì bản thân ko đc khuất phục, không đc từ bỏ mà phải cố gắng để tìm ra giải pháp vượt qua những khó khăn kia

+ Phải sáng suốt trong từng quyết định của bản thân. Cần bình tĩnh, cân bằng cảm xúc của mình, suy nghĩ chín chắn trước khi đưa ra quyết định

Phần II – Làm văn

Câu 1: Nghị luận xã hội

Giải thích vấn đề: Cảm xúc là gì? Cân bằng cảm xúc là gì?

- Cảm xúc là những phản ứng, sự rung động và thay đổi của con người trước những tác động từ bên ngoài. Cảm xúc bao gồm một loạt các thay đổi đột ngột trong các cảm giác bên trong dẫn đến các phản ứng hành vi cá nhân trong một khoảng thời gian ngắn.

- Cân bằng cảm xúc là cá nhân nhận thức, xử lý và điều chỉnh được cảm xúc một cách chính xác và hiệu quả.

Biểu hiện: Người biết cân bằng cảm xúc là người  khó bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh, giữ được sức khoẻ tinh thần tốt, điều khiển được cảm xúc và hành vi của mình chuẩn mực, không dễ dàng kích động, tiêu cực, không hưng phấn quá mức.

Bàn luận: Vì sao cân bằng cảm xúc là điều cần thiết trong cuộc sống?

- Cân bằng cảm xúc giúp chúng ta bình tĩnh trước những biến động về mặt tinh thần, tự tin vượt qua các tình huống khác nhau.

- Giúp cải thiện sức khỏe thể chất, tinh thần.

- Người có cảm xúc cân bằng sẽ tự tin, có khả năng giải quyết xung đột, có khả năng lãnh đạo và trở thành người thành công trong cuộc sống.

- Xây dựng, cải thiện mối quan hệ giữa con người với con người trở nên gắn kết, tốt đẹp hơn, hạn chế xung đột, mâu thuẫn

Phản đề, mở rộng vấn đề:

- Lên án những hiện tượng, cá nhân để cảm xúc chi phối mạnh mẽ, không cân bằng được cảm xúc cá nhân, dễ dàng bị kích động, gây ra những hành vi tiêu cực trong xã hội.

- Biết cân bằng cảm xúc không đồng nghĩa với việc thờ ơ, lãnh đạm trước những biến cố, sự việc xảy ra trong cuộc sống...

Liên hệ, rút ra bài học bản thân...

Câu 2: Nghị luận văn học

1. Mở bài:

- Giới thiệu đôi nét về tác giả Kim Lân và tác phẩm Vợ nhặt.

- Dẫn dắt vào trích thơ đề bài yêu cầu

2. Thân bài:

 * Giới thiệu chung

- Tác giả:

- Tác phẩm, đoạn trích

 + Kim Lân, nhà văn hiện thực xuất sắc của nền văn học Việt Nam thế kỉ XX

 + Kim Lân khai thác sâu sắc và tinh anh những số phận người nông dân, những nét hồn cốt của đời sống họ. Đặc biệt, cũng với chất liệu của đề tài làng quê Việt Nam, nơi những tên tuổi lớn như Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan… đã khai thác tưởng chừng ở mức thấu triệt, Kim Lân tìm một con đường mới, làng quê trong văn Kim Lân dẫu với các nhân vật nghèo, dân lao động thô sơ vẫn không bao giờ bị lam lũ, u tối, bần hàn vây bủa mà họ vẫn toát lên những nét yêu đời, trong sáng, tài hoa

+  Vợ Nhặt, trích trong tập “Con chó xấu xí”, được coi là là kiệt tác trong sự nghiệp sáng tác của Kim Lân và cũng là một truyện ngắn xuất sắc của văn xuôi VN hiện đại. Thiên truyện không hề giản đơn là một tác phẩm tố cáo nạn đói 1945, không giản đơn là kể một chuyện “nhặt vợ” ngộ nghĩnh. Trái lại nó là một tác phẩm đầy lòng thương yêu trân trọng và tin tưởng vào tất cả những gì tốt đẹp ở con người, mang âm hưởng lạc quan của thời đại mới, là kết quả của cả môt quá trình gọt giũa, suy ngẫm về cả nội dung, nghệ thuật. Vợ nhặt được hoàn thành khá lâu sau năm đói. Nhưng cảm quan về cái đói có thể nói, đã thấm đến tận cái nhìn vào cảnh vật.

*Phân tích:

*  Mở đoạn là hình ảnh cuộc sống vẫn một màu xám xịt, đầy đe dọa và chết chóc: "Ngoài đình bỗng dội lên một hồi trống, dồn dập, vội vã. Đàn quạ trên những cây gạo cao chót vót ngoài bãi chợ hốt hoảng bay vù lên, lượn thành từng đám bay vẩn trên nền trời như những đám mây đen"

*  hồi trống dồn đập, vội vã. âm thanh ám ảnh, gánh nặng sưu thuế đã tàn phá biết bao gia đình, kéo cong tấm lưng, vùi lấp số phận của biết bao nhiêu mảnh đời bất hạnh.

Liên hệ:  + Ngô Tất Tố đã có một tiểu thuyết "Tắt đèn" để phản ánh nỗi đau của người nông dân dưới chế độ sưu thuế. Chính sưu thuế đã đè nặng lên tấm vai của Chị Dậu khi vừa nộp thuế đủ cho chồng thì phải nộp cho cả người em chồng đã mất.

+ "Ba mươi năm đời ta có Đảng", Tố Hữu lại có những vần thơ thấm đẫm máu và nước mắt:

"Ôi nhớ những năm nào thuở trước

Xóm làng ta xơ xác héo hon

Nửa đêm thuế thúc trống dồn

Sân đình máu chảy, đường thôn lính đầy"

*  Đàn quạ "bay vù lên, lượn thành từng đám bay vẩn trên nền trời như những đám mây đen" một hình ảnh mang tính biểu tượng cho cái đói, cái chết, cho tử khí.

*  Bà cụ Tứ buông lời nghẹn ngào “không chắc đã sống qua được đâu các con ạ". Chính vì những chính sách dã man ấy, bà cụ Tứ bị mất chồng và mất con gái, phải tha hương cầu thực trong danh phận dân ngụ cư đầy chua xót. Cho nên, khi nghe tiếng trống thúc thuế, lòng người mẹ giàu nua từng trải lại nhói đau thương, nỗi đau se sắt, quặn thắt lại.

*  "Người con dâu có vẻ lạ lắm, thị lẩm bẩm – Ở đây vẫn phải đóng thuế cơ à?". Thị hoàn toàn ngạc nhiên, bởi "cuộc đời cơm vãi cơm rơi", "tối đâu là nhà ngã đâu là giường" đã đem cho thị những trải nghiệm sâu sắc.

*  Thị đã băn khoăn và không ngần ngại kể cho mọi người nghe về đoàn người Việt Minh "Trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta không chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn phá cả kho thóc của Nhật, chia cho người đói nữa đấy". => Thị đã nghe đoàn người Việt Minh đã phá kho thóc Nhật chia cho người đói, người nông dân không còn phải đóng thuế, thực tại ở đây hoàn toàn khác với những gì thị đã biết. => Nó như một luồng gió mới "lạ lùng và tươi mát thổi vào cuộc sống đói khát, tăm tối" bị dồn đến cùng đường của Tràng

*   Tràng thầm nhớ tới cái hình ảnh "cảnh những người nghèo đói ầm ầm kéo nhau đi trên đê Sộp ." rồi hắn tự nhiên thấy "tiếc rẻ vẩn vơ", càng tiếc rẻ bao nhiêu chắc chắn Tràng lại càng chắc mẩm nếu Tràng gặp lại họ, Tràng sẽ không bỏ lỡ cơ hội. Bởi đi theo đoàn người Việt Minh là đi thep cách mạng, là hướng tới cơm áo, hướng tới sự sống. Khi nghe xong câu chuyện của Thị, Tràng tiếc rẻ vẩn vơ khó hiểu, tiếng trống lại một hồi vang lên dồn dập. Anh hiểu rằng chỉ có đi theo Việt Minh mới có cơ hội thoát khỏi cái đói, cái chết cận kề, mới có cơ hội bảo vệ hạnh phúc gia đình mình.

*  "Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới". Hình ảnh kết thúc này tươi rói trong màu đỏ sao vàng, trong hình ảnh những người nông dân vùng lên hăm hở đi phá kho thóc Nhật. Nó tươi rói lên niềm tin, niềm hi vọng của Tràng, của những nạn nhân khốn khổ của nạn đói năm 1945

* Đánh giá nghệ thuật:

*  tình huống truyện độc đáo, éo le

*  xây dựng đối thoại sinh động, hấp dẫn

*   ngôn ngữ quê kiểng nhưng sử dụng rất đắc địa, đặc biệt là miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo. ( miêu tả tâm lí nhân vật rất tinh tế bằng sự hiểu biết của một con người vốn là con đẻ của đồng ruộng, bằng tấm lòng của một nhà văn "một lòng đi về với đất, với người, với thuần hậu nguyên thủy".)

 * Quan niệm nhà văn Kim Lân về cuộc sống:

*  truyện được mở ra một âm hưởng lạc quan và niềm tin tất thắng. Qua cách kết thúc truyện này ta còn biết rõ hơn về một nhà văn nhân đạo và tha thiết với con người là Kim Lân.

*  Đoạn kết rất đặc sắc khi tạo ra kết thúc mở, trong đoạn văn ánh lên niềm khao khát giữ gìn hạnh phúc mỏng manh của Tràng và thị. Góp phần làm nổi bật tư tưởng, chủ đề của truyện: Thông qua số phận con người trong nạn đói năm 1945, nhà văn Kim Lân khẳng định trong cái đói, cái khát, cái chết cận kề con người ta vẫn yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, vẫn hướng đến sự sống khao khát hạnh phúc lứa đôi, hạnh phúc gia đình.

*  Kết thúc đã thể hiện niềm tin, niềm lạc quan vào tương lai tươi sáng của người nông dân dưới sự soi rọi của ánh sáng cách mạng. Đây là điểm sáng nhân văn, thứ ánh sáng cách mạng đủ sức nâng giấc cho những con người cùng đường tuyệt lộ.

+ Liên hệ. Trong “Vợ nhặt” các nhân vật của Kim Lân đã tìm thấy con đường để giải thoát để có một cuộc sống của niềm hy vọng. Tuy nhiên ta cũng từng nhớ đến một Chí Phèo đã chết trên con đường trở về với lương thiện, một Chị Dậu phải bán con, bán chó, bán sữa của mình để trả sưu thuế, “hai đứa trẻ" của Thạch Lam luôn phải mong ngóng đoàn tàu đi qua để thấy một cuộc sống đáng sống hơn.

3. Kết bài

- Khẳng định giá trị của đoạn thơ và quan điểm của Kim Lân về cuộc sống

- Cảm nghĩ của bản thân

(Nguồn tham khảo từ Internet)

3. Hướng dẫn chấm bài thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2023

Vì bài thi môn Ngữ văn tốt nghiệp THPT năm 2023 là bài thi môn tự luận nên cán bộ chấm thi sẽ thực hiện việc chấm bài thi theo hướng dẫn tại phần 2 Phụ lục VI Kèm theo Công văn 1515/BGDĐT-QLCL ngày 07/4/2023.

- Phải bố trí đủ cán bộ chấm thi (CBChT) để bảo đảm yêu cầu chất lượng và tiến độ chấm thi. Bố trí mỗi Tổ Chấm thi làm việc tại một phòng/khu vực riêng biệt; bố trí Thư ký Hội đồng thi thực hiện nhiệm vụ tại Ban Chấm thi tự luận làm việc tại phòng/khu vực riêng biệt, độc lập với các phòng/khu vực chấm thi.

- Phải thực hiện nghiêm túc việc quán triệt Quy chế thi, thảo luận Hướng dẫn chấm và tổ chức chấm chung theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 27 Quy chế thi;

- Trưởng môn Chấm thi tổ chức bốc thăm giao túi bài thi cho CBChT theo một trong hai cách sau:

+ Cách 1: CBChT trực tiếp bốc thăm để nhận túi bài thi từ Trưởng môn chấm thi;

+ Cách 2: Trưởng môn Chấm thi tổ chức cho các Tổ trưởng Tổ Chấm thi bốc thăm một số túi bài thi cho toàn Tổ Chấm thi; sau đó, Tổ trưởng Tổ Chấm thi tổ chức bốc thăm để giao túi bài thi cho các CBChT thuộc Tổ Chấm thi do mình quản lý.

Khi nhận túi bài thi, CBChT cần kiểm tra niêm phong, kiểm tra số lượng và tình trạng của các bài thi/tờ giấy thi trong túi bài thi, nếu có vấn đề phát sinh cần báo cáo ngay Trưởng môn Chấm thi (hoặc Tổ trưởng Tổ Chấm thi) để có biện pháp phối hợp với Thư ký Hội đồng thi xử lý kịp thời.

- Mỗi bài thi tự luận được 02 CBChT chấm độc lập, với một số điểm cần lưu ý như sau:

+ Không thực hiện việc chấm xong vòng 1 toàn bộ các bài thi rồi mới tổ chức chấm vòng 2;

+ CBChT lần thứ nhất chấm bài thi và chỉ ghi điểm chấm trên Phiếu chấm cá nhân (gửi kèm Hướng dẫn chấm thi của môn thi tự luận);

+ CBChT lần thứ hai chấm trên bài thi, ghi điểm từng ý tương ứng và tổng từng câu bên lề của tờ giấy thi; đồng thời, ghi điểm tổng từng câu vào Phiếu chấm dành cho CBChT lần thứ hai (mẫu 01 - Phụ lục X);

+ Chỉ ghi điểm từng câu (Câu 1…, Câu 2…, Câu…) và tổng điểm toàn bài vào vị trí quy định (“Tổng…”) trên tờ giấy thi thứ nhất của bài thi sau khi bài thi đã được thống nhất điểm theo quy định tại khoản 4 Điều 27 của Quy chế thi ban hành kèm theo Thông tư 15/2020/TT-BGDĐT;

+ Điểm các bài thi được hai CBChT thống nhất theo quy định tại điểm a khoản 4 Điều 27 Quy chế thi ban hành kèm theo Thông tư 15/2020/TT-BGDĐT phải được ghi vào Phiếu thống nhất điểm (mẫu 02 - Phụ lục X).

Khi chấm xong túi bài thi được giao, CBChT kiểm đếm lại các bài thi/tờ giấy thi trong túi; kiểm tra thông tin trên túi bài thi (Môn thi/Bài thi, Túi số/Mã túi, số bài thi, số tờ giấy thi) rồi bàn giao cho Trưởng môn Chấm thi hoặc Tổ trưởng Tổ chấm thi được ủy quyền.

Vào cuối mỗi buổi chấm thi Trưởng môn Chấm thi hoặc Tổ trưởng Tổ chấm thi được ủy quyền bàn giao túi bài thi cho Thư ký Hội đồng thi; khi bàn giao phải kiểm đếm các bài thi/tờ giấy thi, kiểm tra thông tin trên túi bài thi và niêm phong, trên nhãn niêm phong phải có chữ ký của Thư ký Hội đồng thi và Trưởng môn Chấm thi (hoặc Tổ trưởng Tổ chấm thi được ủy quyền);

Các túi bài thi chưa chấm xong được CBChT niêm phong và bàn giao cho Trưởng môn Chấm thi hoặc Tổ trưởng Tổ chấm thi được ủy quyền để chuyển cho Thư ký Hội đồng thi bảo quản cho đến khi bắt đầu buổi chấm thi tiếp theo.