Doanh nghiệp nào bắt buộc phải có kế toán? Trường hợp không bố trí người phụ trách công việc kế toán thì doanh nghiệp có bị xử lý không?

Nội dung chính

• Doanh nghiệp nào bắt buộc phải có kế toán? Trường hợp nào không bắt buộc phải có?
• Kế toán phải là nhân viên của doanh nghiệp hay thuê bên ngoài được không?
• Doanh nghiệp không bố trí người phụ trách công việc kế toán thì doanh nghiệp có bị xử lý không?

Doanh nghiệp nào bắt buộc phải có kế toán? Trường hợp nào không bắt buộc phải có?

Theo Điều 20 Nghị định 174/2016/NĐ-CP quy định về vị trí kế toán trưởng, người phụ trách kế toán như sau:

- Đơn vị kế toán phải bố trí kế toán trưởng trừ các đơn vị quy định tại khoản 2 Điều này. Trường hợp đơn vị chưa bổ nhiệm được ngay kế toán trưởng thì bố trí người phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán trưởng theo quy định. Thời gian bố trí người phụ trách kế toán tối đa là 12 tháng, sau thời gian này đơn vị kế toán phải bố trí người làm kế toán trưởng.

- Phụ trách kế toán:

+ Các đơn vị kế toán trong lĩnh vực nhà nước bao gồm: Đơn vị kế toán chỉ có một người làm kế toán hoặc một người làm kế toán kiêm nhiệm; đơn vị kế toán ngân sách và tài chính xã, phường, thị trấn thì không thực hiện bổ nhiệm kế toán trưởng mà chỉ bổ nhiệm phụ trách kế toán.

+ Các doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được bố trí phụ trách kế toán mà không bắt buộc phải bố trí kế toán trưởng.

- Thời hạn bổ nhiệm kế toán trưởng của các đơn vị kế toán trong lĩnh vực kế toán nhà nước, thời hạn bổ nhiệm phụ trách kế toán của các đơn vị quy định tại điểm a khoản 2 Điều này là 5 năm sau đó phải thực hiện các quy trình về bổ nhiệm lại kế toán trưởng, phụ trách kế toán.

- Khi thay đổi kế toán trưởng, phụ trách kế toán, người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán hoặc người quản lý, điều hành đơn vị kế toán phải tổ chức bàn giao công việc và tài liệu kế toán giữa kế toán trưởng, phụ trách kế toán cũ và kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới, đồng thời thông báo cho các bộ phận có liên quan trong đơn vị và cho các cơ quan nơi đơn vị mở tài khoản giao dịch biết họ tên và mẫu chữ ký của kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới. Kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới chịu trách nhiệm về công việc kế toán của mình kể từ ngày nhận bàn giao công việc. Kế toán trưởng, phụ trách kế toán cũ vẫn phải chịu trách nhiệm về công việc kế toán trong thời gian mình phụ trách.

Trong đó, đơn vị kế toán được quy định tại khoản 4 Điều 3 Luật Kế toán 2015 là cơ quan, tổ chức, đơn vị bao gồm: Cơ quan có nhiệm vụ thu, chi ngân sách nhà nước các cấp; Cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự nghiệp sử dụng ngân sách nhà nước; Tổ chức, đơn vị sự nghiệp không sử dụng ngân sách nhà nước; Doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam; chi nhánh, văn phòng đại diện của doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam; Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và các đơn vị này có lập báo cáo tài chính.

Căn cứ quy định trên, đơn vị phải có kế toán như sau:

- Các doanh nghiệp mới thành lập thì được bố trí người phụ trách kế toán trong thời gian tối đa là 12 tháng. Hết 12 tháng doanh nghiệp phải bố trí người làm kế toán trưởng.

- Các doanh nghiệp phải bố trí kế toán trưởng, trừ doanh nghiệp siêu nhỏ.

- Các doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của Luật về hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ được bố trí người phụ trách kế toán thay cho kế toán trưởng

Vậy, không có doanh nghiệp nào được phép không cần có kế toán.

Kế toán trong doanh nghiệp

Tải trọn bộ các văn bản về kế toán doanh nghiệp: Tải về

Kế toán phải là nhân viên của doanh nghiệp hay thuê bên ngoài được không?

Theo quy định khoản 1 Điều 49 Luật Kế toán 2015:

Đơn vị kế toán phải tổ chức bộ máy kế toán, bố trí người làm kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán.

Ta thấy, doanh nghiệp có trách nhiệm tổ chức bộ máy kế toán và có thể bố trí hoặc thuê dịch vụ kế toán.

Theo đó, việc thuê dịch vụ làm kế toán, dịch vụ làm kế toán trưởng, phụ trách kế toán được quy định tại Điều 22 Nghị định 174/2016/NĐ-CP như sau:

- Đơn vị kế toán trong lĩnh vực kinh doanh; tổ chức, đơn vị sự nghiệp không sử dụng ngân sách nhà nước và đơn vị kế toán khác quy định tại khoản 3 Điều 3 Nghị định này được thuê đơn vị kinh doanh dịch vụ kế toán để làm kế toán hoặc làm kế toán trưởng, phụ trách kế toán. Tổ chức đơn vị sự nghiệp có sử dụng ngân sách nhà nước có thể thuê đơn vị kinh doanh dịch vụ kế toán để làm kế toán hoặc làm kế toán trưởng, phụ trách kế toán do người đại diện theo pháp Luật của đơn vị quyết định.

- Đơn vị kinh doanh dịch vụ kế toán khi cử người làm dịch vụ kế toán cho khách hàng phải đảm bảo quy định tại khoản 1 Điều 51, Điều 56, Điều 58 Luật kế toán và không thuộc các trường hợp không được làm kế toán hoặc không được cung cấp dịch vụ kế toán quy định tại Điều 19 và Điều 25 Nghị định này.

- Đơn vị kinh doanh dịch vụ kế toán khi cử người làm dịch vụ kế toán trưởng, phụ trách kế toán cho khách hàng phải đảm bảo quy định tại Điều 56, 58 Luật kế toán, Điều 21 Nghị định này và không thuộc các trường hợp không được làm kế toán hoặc không được cung cấp dịch vụ kế toán quy định tại Điều 19 và Điều 25 Nghị định này.

- Người được thuê làm dịch vụ kế toán có quyền và trách nhiệm của người làm kế toán quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 51 Luật kế toán 2015. Người được thuê dịch vụ làm kế toán trưởng, phụ trách kế toán có quyền và trách nhiệm của kế toán trưởng quy định tại Điều 55 Luật kế toán 2015.

- Người đại diện theo pháp Luật của đơn vị kế toán phải chịu trách nhiệm về việc thuê dịch vụ làm kế toán, thuê dịch vụ làm kế toán trưởng, phụ trách kế toán.

Doanh nghiệp không bố trí người phụ trách công việc kế toán thì doanh nghiệp có bị xử lý không?

Theo điểm a khoản 2 Điều 17 Nghị định 41/2018/NĐ-CP quy định về hình thức xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về tổ chức bộ máy kế toán, bố trí người làm kế toán hoặc thuê làm kế toán như sau:

Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi không tổ chức bộ máy kế toán của đơn vị kế toán; không bố trí người làm kế toán, làm kế toán trưởng hoặc không thuê tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ kế toán làm kế toán, làm kế toán trưởng theo quy định.

Theo đó, mức phạt tiền trên là mức phạt tiền áp dụng đối với cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm thì mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân (khoản 2 Điều 5 Nghị định 102/2021/NĐ-CP).

Như vậy, doanh nghiệp bắt buộc phải bố trí kế toán trưởng hoặc người phụ trách kế toán theo quy định của pháp luật. Doanh nghiệp có thể bổ nhiệm kế toán trưởng, người phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ kế toán bên ngoài. Trường hợp doanh nghiệp có hành vi không bố trí người làm công việc kế toán hoặc thuê người làm kế toán thì doanh nghiệp sẽ bị áp dụng hình thức xử phạt tiền như trên.