Người cố ý gây thương tích cho người khác trong tình thế cấp thiết có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Nội dung chính

• Người cố ý gây thương tích bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp nào?
• Người cố ý gây thương tích cho người khác trong tình thế cấp thiết có phải chịu trách nhiệm hình sự không?
• Cố ý gây thương tích vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?

Người cố ý gây thương tích bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp nào?

Căn cứ Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015, được sửa đổi bởi khoản 22 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác như sau:

Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác

1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Dùng vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn có khả năng gây nguy hại cho nhiều người;

b) Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm;

c) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;

d) Đối với ông, bà, cha, mẹ, thầy giáo, cô giáo của mình, người nuôi dưỡng, chữa bệnh cho mình;

đ) Có tổ chức;

e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

g) Trong thời gian đang bị giữ, tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành án phạt tù, đang chấp hành biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng hoặc đang chấp hành biện pháp xử lý vi phạm hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng hoặc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc;

h) Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do được thuê;

i) Có tính chất côn đồ;

k) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.

...

Theo quy định trên, người cố ý gây thương tích bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp gây thương tích cho người khác với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% trở lên.

Hoặc tỷ lệ tổn thương cơ thể của người bị thương dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 134 nêu trên thì người cố ý gây thương tích vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cố ý gây thương tích (Hình từ Internet)

Người cố ý gây thương tích cho người khác trong tình thế cấp thiết có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Theo Điều 23 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tình thế cấp thiết như sau:

Tình thế cấp thiết

1. Tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.

Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm.

2. Trong trường hợp thiệt hại gây ra rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết, thì người gây thiệt hại đó phải chịu trách nhiệm hình sự.

Theo đó, tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.

Và hành vi cố ý gây thương tích cho người khác trong tình thế cấp thiết thì không phải tội phạm (hay không phải chịu trách nhiệm hình sự).

Do đó, nếu người bảo vệ công ty bạn gây thương tích cho người gây rối công ty bạn với tỷ lệ tổn thương cơ thể đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng được xác định là trong tình thế cấp thiết thì người bảo vệ này không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Ngược lại trong trường hợp thương tích mà người bảo vệ này gây ra vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết, thì người bảo vệ phải chịu trách nhiệm hình sự.

Để xác định hành vi trên của người bảo vệ là được thực hiện trong tình thế cấp thiết hay vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì phải căn cứ vào tình hình thực tế cụ thể của tình huống.

Cố ý gây thương tích vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?

Căn cứ khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự như sau:

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

a) Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;

b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;

c) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;

d) Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;

đ) Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;

e) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;

g) Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;

h) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;

i) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;

k) Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;

...

Như vậy, cố ý gây thương tích vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết là một trong những tình tiết được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.