Theo các nhà quản lý, khi các văn bản hướng dẫn thực hiện Nghị định 160 được ban hành và Thông tư 07/2011/TT-NHNN được giải thích rõ ràng hơn, các bên tham gia thị trường ngoại hối sẽ hoạt động một cách có trách nhiệm hơn.

Điều này sẽ có tác dụng cải thiện niềm tin vào tiền đồng Việt Nam và tăng thanh khoản trên thị trường ngoại hối cũng như thiết lập một thị trường ngoại hối kỳ hạn có tính thanh khoản và vận hành theo cơ chế thị trường.

Tuy nhiên, trong khi chờ đợi văn bản hướng dẫn, phần lớn ngân hàng (NH) bắt đầu “chùn tay” trong mua bán USD, thậm chí có NH còn ngừng bán USD cho cá nhân với lý do không đủ nguồn cung.

Chị Thu Tuyết cho biết có con đang đi du học nên thường xuyên có nhu cầu mua ngoại tệ. Trước đây, chị chỉ cần mang giấy báo của trường cùng với visa của con đến NH là có thể dễ dàng mua USD.

Tuy nhiên, cách đây vài ngày, dù chị nói thế nào nhân viên NH vẫn từ chối bán ngoại tệ với lý do NH không đủ nguồn.

Về vấn đề này, một nhân viên phòng ngoại tệ của một ngân hàng thương mại (NHTM) tại Q.1, TP.HCM cũng thừa nhận, vào cuối năm, nhu cầu ngoại tệ thường tăng cao, cộng thêm chuyện Ngân hàng Nhà nước (NHNN) siết thị trường ngoại tệ tự do, nên NH cân nhắc không bán USD cho khách hàng cá nhân, mà chỉ ưu tiên bán cho doanh nghiệp.

Nhưng trên thực tế, hai ngày cuối tuần vừa qua, NH này cũng ngừng bán USD cho khách doanh nghiệp cũng với lý do nguồn cung khan hiếm. Khảo sát một số NH khác trên cùng địa bàn Q.1 cũng thấy tình trạng tương tự.

Chị Thu Tuyết chia sẻ thêm là chính nhân viên NH trên gợi ý nên mua USD trên thị trường tự do, sau đó mang đến NH họ sẽ chuyển tiền giúp chị. Nhưng làm sao người dân dám mua USD trên thị trường tự do vì có thể bị xử phạt từ 50 - 500 triệu đồng theo Nghị định 95 của Chính phủ.

Để thu hút khách hàng có nhu cầu bán USD và do không thể mua USD với giá cao hơn giá niêm yết theo quy định nên một số NHTM quy đổi từ USD sang loại ngoại tệ khác có tỷ giá cao hơn.

Từ ngoại tệ này, doanh nghiệp sẽ bán lại cho NH để lấy tiền Việt theo giá trị tương đương với giá USD trên thị trường tự do.

Hơn nữa, chuyện mua bán USD tại NH trước đã khó khăn, nay càng bế tắc hơn. Nếu cấm dân mua bán ở các điểm giao dịch ngoại tệ trái phép, thì đòi hỏi NH phải tạo điều kiện cho dân có nhu cầu giao dịch ngoại tệ hợp pháp.

Còn nếu doanh nghiệp không mua được USD, cũng không vay được thì họ đành phải xoay xở mua USD ở thị trường tự do, thậm chí họ sẽ đi vay VND với lãi suất cao 18 - 19% rồi dùng tiền này để đi gom USD.

Tình hình này chắc chắn sẽ khiến đầu vào của sản phẩm tăng cao, kéo theo giá bán hàng hóa cũng cao.

Bàn về vấn đề này, một chuyên gia cho rằng, việc chống đô la hóa bằng dự thảo mà NHNN trình Chính phủ hiện nay chỉ có thể giải quyết bề nổi, chứ gốc rễ của căn bệnh vẫn còn.