Giải đáp 09 thắc mắc thường gặp về bảo hiểm xã hội một lần

STT

Thắc mắc

Giải đáp

1

Bạn đọc từ địa chỉ email [email protected] hỏi: Em làm việc từ tháng 3 - 9/2014, đóng BHXH được 7 tháng (không có điều kiện đóng tiếp), mức lương đóng BHXH là 6.000.000 đồng. Đến tháng 7/2016 em rút BHXH 1 lần thì số tiền em được nhận là bao nhiêu ạ!

Theo thư Bạn hỏi, Bạn làm việc từ tháng 3 – 9/2014, đóng BHXH được 7 tháng, mức lương đóng BHXH là 6.000.000 đồng. Việc tính hưởng BHXH một lần đối với bạn được thực hiện theo các quy định sau đây:

- Tại Khoản 2 Điều 19 Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH ngày 29/12/2015 của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc: “Mức hưởng BHXH một lần của người lao động có thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm được tính bằng 22% của các mức tiền lương tháng đã đóng BHXH, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.”

- Tại Khoản 2 Điều 63 Luật BHXH năm 2014: “Tiền lương đã đóng BHXH để làm căn cứ tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng của từng thời kỳ theo quy định của Chính phủ.”

Theo quy định tại Thông tư số 58/2015/TT-BLĐTBXH ngày 29/12/2015, mức điều chỉnh tiền lương đã đóng BHXH của năm 2014 là 1,01.

Đối chiếu quy định trên, mức hưởng BHXH một lần của Bạn sẽ là: (6.000.000 x 1,01) x 7 x 22% = 9.332.400 đồng.

2

Tôi tên là Trần Quốc Hoài - HKTT tại tổ 2, Hòa Bình, Cẩm Tây, Cẩm Phả, Quảng Ninh. CMND số 100057039 do công an Quảng Ninh cấp ngày 16/02/2009. Kính đề nghị BHXH Việt Nam giải đáp 1 việc như sau:

Con gái tôi là công chức nhà nước, tham gia BHXH từ tháng 10/2012 đến tháng 6/2015 (BHXH Cẩm Phả đã chốt sổ là 02 năm 09 tháng). Con tôi đã ra nước ngoài định cư theo chồng, cháu ủy quyền cho tôi làm thủ tục nộp hồ sơ và nhận tiền trợ cấp BHXH một lần.

Ngày 31/3/2016, tôi đến Trung tâm hành chính công Thành phố Cẩm Phả hỏi mẫu đơn copy trên mạng đã đúng mẫu chưa. Chuyên viên BHXH tại đây trả lời: nộp hồ sơ thì được ủy quyền; còn tiền, con tôi phải trực tiếp đến nhận. Tôi dẫn chứng 2 điểm copy trên mạng về việc người được ủy quyền có thể lĩnh thay trợ cấp BHXH 1 lần cho người định cư ở nước ngoài như :

- Điểm c,d, Khoản 1, Điều 18. Trách nhiệm của người hưởng - Quyết định số 488/QĐ-BHXH ngày 23/05/2012 của BHXH việt Nam:

c) Trường hợp người hưởng đang cư trú tại nước ngoài lập 01 bản Giấy lĩnh thay (mẫu số 18-CBH) cho thân nhân tại Việt Nam do Đại sứ quán Việt Nam hoặc cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài hưởng đang cư trú xác nhận đang cư trú hợp pháp ở nước sở tại.

d) Người lĩnh thay khi đến nhận tiền, nộp Giấy lĩnh thay và xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ tùy thân có ảnh, Giấy lĩnh thay có giá trị trong vòng 6 tháng. Nếu thực hiện sai phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và bồi hoàn cho quỹ BHXH.

- Khoản 10, Điều 25.Trách nhiệm của người lao, thân nhân người lao động- Quyết định số 01/QĐ-BHXH ngày 03/01/2014 của BHXH Việt Nam:

Người lao động, thân nhân người lao động hoặc người giám hộ của người lao động, thân nhân người lao động có thể trực tiếp hoặc nhờ người khác thay mình nộp hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội, nhưng phải trực tiếp nhận kết quả giải quyết và tiền hưởng bảo hiểm xã hội; trường hợp không có điều kiện nhận trực tiếp thì phải ủy quyền (giấy lĩnh thay lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội theo mẫu số 18-CBH ban hành kèm theo Quyết định số 488/QĐ-BHXH ngày 23/5/2012 của Bảo hiểm xã hội Việt Nam về quản lý chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội hoặc hợp đồng ủy quyền hoặc giấy ủy quyền khác theo quy định của pháp luật) cho người đại diện hợp pháp của mình nhận kết quả giải quyết và tiền lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội; trường hợp người định cư ở nước ngoài ủy quyền thực hiện thủ tục hưởng BHXH một lần thì người được ủy quyền có thể nộp hồ sơ tại BHXH huyện nơi người được ủy quyền cư trú.

Lúc này, chuyên viên BHXH điện hỏi 1 người của Phòng kế toán & không có câu trả lời. Chuyên viên phải điện hỏi 1 lãnh đạo BHXH, nhưng ông này đang họp. Tôi lưu lại số điện thoại để nhận trả lời sau. Ngày 01/4/2016, tôi nhận được trả lời từ số điện thoại 0333860516, con tôi phải về Việt Nam mới lấy được tiền trợ cấp BHXH 1 lần.

Trả lời của BHXH Cẩm Phả không giống các văn bản pháp quy của BHXH Việt Nam tôi xem trên mạng. Tôi đã gửi câu hỏi này đến email của BHXH Quảng Ninh 4 lần nhưng không có hồi âm. Xin được hỏi BHXH Việt Nam: con tôi muốn nhận được trợ cấp BHXH một lần phải làm những gì? Tôi có được nhận thay không? Kính mong BHXH Việt Nam giải đáp sớm theo địa chỉ email này. Tôi xin trân trọng cảm ơn!

1.  Về hồ sơ hưởng BHXH một lần:

Tại Điều 20 Quyết định số 636/QĐ-BHXH ngày 22/4/2016 của BHXH Việt Nam về việc ban hành Quy định về hồ sơ và quy trình giải quyết hưởng các chế độ BHXH, hồ sơ gồm có:

- Sổ BHXH.

- Đơn theo mẫu số 14-HSB (bản chính).

- Đối với người ra nước ngoài để định cư có thêm một trong các giấy tờ sau:

+ Giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam;

+ Bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng của một trong các giấy tờ sau:

+ Hộ chiếu do nước ngoài cấp;

+ Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài;

+ Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.”

2. Về thủ tục lĩnh thay BHXH một lần:

Theo quy định tại Khoản 3 Điều 21 Quyết định số 828/QĐ-BHXH ngày 27/5/2016 của Tổng giám đốc BHXH Việt Nam ban hành quy định quản lý chi trả các chế độ BHXH, BHTN, hồ sơ gồm: Giấy ủy quyền làm thủ tục hưởng, nhận thay chế độ BHXH, BHYT, BHTN (mẫu số 13-HSBban hành kèm theo Quyết định số 636/QĐ-BHXHngày 22/4/2016) hoặc lập Hợp đồng ủy quyền theo quy định của pháp luật và lấy xác nhận của: Đại sứ quán Việt Nam hoặc Cơ quan đại diện Việt Nam hoặc chính quyền địa phương ở nước nơi người hưởng đang cư trú (nếu là bản bằng tiếng nước ngoài, khi nộp cho cơ quan BHXH giải quyết phải kèm theo bản dịch sang tiếng Việt của phòng công chứng).

Đề nghị Ông liên hệ với BHXH nơi cư trú để được cung cấp các mẫu giấy tờ và hướng dẫn cụ thể việc lập hồ sơ theo quy định nêu trên.

3

Đối tượng nhận trợ cấp 1 lần ngay sau khi nghỉ việc

Ông Nguyễn Quỳnh - TP Hồ Chí Minh hỏi: Đơn vị tôi có lao động sinh năm 1960 ký hợp đồng lao động 1 năm từ tháng 9/2015, đến tháng 6/2016 thì thỏa thuận nghỉ việc. Đối với người lao động này thì không cần chờ 1 năm sau mới nhận BHXH 1 lần, tôi muốn hỏi mức hưởng là bao nhiêu vì lao động này chưa làm việc được 1 năm, có thể nhận ở Cơ quan BHXH nơi tạm trú (Quận 9, TP Hồ Chí Minh) được không? Hộ khẩu của lao động này ở Đồng Nai.

- Đối với lao động nữ sinh năm 1960, có thời gian đóng BHXH dưới 20 năm thì thuộc đối tượng nhận trợ cấp BHXH 1 lần ngay sau khi nghỉ việc mà không cần chờ sau 1 năm.

- Mức hưởng BHXH của người lao động có thời gian đóng BHXH chưa đủ 1 năm được tính bằng 22% của các mức tiền lương tháng đã đóng BHXH, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

- Đề nghị cơ quan hướng dẫn người lao động liên hệ với BHXH Quận (huyện) nơi đang thường trú (ở Đồng Nai) hoặc tạm trú (nếu có sổ tạm trú ở Quận 9) để nộp hồ sơ trợ cấp BHXH 1 lần.

4

Đối tượng hưởng BHXH một lần

Ông Nguyễn Quý - TP Hồ Chí Minh hỏi:  Tôi hiện là công dân Việt Nam nhưng sống và làm việc tại nước ngoài. Tôi đóng BHXH từ tháng 10/2005 tới tháng 3/2011 trước khi chuyển công tác. Xin hỏi, tôi có thuộc đối tượng hưởng BHXH một lần?

Điều 8 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc thì người lao động mà có yêu cầu thì được hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH;

b) Sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục đóng BHXH.

c) Ra nước ngoài để định cư;

d) Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;

Ông thuộc một trong các trường hợp nêu trên mà có yêu cầu thì được hưởng BHXH một lần.

5

Được trợ cấp một lần theo thời gian tham gia kháng chiến

Bố đẻ của ông Trần Minh Luyến sinh năm 1954 tại huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, tham gia cách mạng năm 1966. Bố ông được tặng Huân chương và Huy chương Hạng Nhất năm 1997. Sau đó, bố ông Luyến bị tai nạn và chết.

Khi đó gia đình ông Luyến được nhận được tiền trợ cấp mai táng là 960.000 đồng. Ông Luyến hỏi, ngoài tiền trợ cấp mai táng bố ông còn được nhận trợ cấp nào nữa không? Mẹ ông năm nay 55 tuổi thì có được nhận trợ cấp nào không, nếu được thì phải làm thế nào?

Theo quy định tại Điều 50 Nghị định số 31/2013/NĐ-CP ngày 9/4/2013 của Chính phủ: Người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế được hưởng chế độ ưu đãi:

- Trợ cấp một lần theo thời gian tham gia kháng chiến.

- Khi người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế chết, người tổ chức mai táng được nhận mai táng phí.

Bố của ông là người tham gia hoạt động kháng chiến chống Mỹ cứu nước, được tặng Huân chương, Huy chương nếu chưa được giải quyết chế độ trợ cấp một lần thì đề nghị ông liên hệ với Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tại địa phương để được hướng dẫn, xem xét giải quyết theo thẩm quyền./.

6

Mức hưởng BHXH một lần năm 2016

Bà Nguyễn Thị Thanh Thảo - TP Hồ Chí Minh hỏi: Tôi có tổng thời gian đóng BHXH là 1 năm 6 tháng (trước 2014 là10 tháng, từ năm 2014 đóng được 8 tháng). Vậy theo quy định của Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH thì mức hưởng BHXH một lần được tính như thế nào? Tôi được hưởng mấy tháng lương bình quân đóng BHXH?

Theo Khoản 2 Điều 8 Nghị định số 115/2015/NĐ-CPngày 11/11/2015 của Chính phủ quy định mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau:

- 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014;

- 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

7

Có được dùng lại số sổ bảo hiểm cũ khi đã nhận BHXH một lần?

Ông Trần Văn Tuyền - Huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam: Ngày 23/10/2015, tôi đã nộp sổ BHXH và được nhận trợ cấp BHXH một lần. Tôi có thời gian đóng BHTN hơn 3 năm, nhưng chưa được hưởng chế độ. Nay tôi đi làm, công ty đóng BHXH cho tôi. Vậy, trường hợp của tôi có được dùng số sổ BHXH cũ không và có được nối tiếp thời gian đóng BHTN không khi đã nộp sổ BHXH hưởng trợ cấp một lần?

Theo quy định tại Điểm 3.2.1, Khoản 3 và Điểm 5.3, Khoản 5, Điều 40 Quyết định số 1111/QĐ-BHXH ngày 25/10/2011 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam về việc ban hành Quy định quản lý thu BHXH, BHYT; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT thì, “cấp Giấy xác nhận thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng cho người hưởng BHXH một lần nhưng chưa hưởng trợ cấp thất nghiệp (Mẫu số C15-TS); người lao động có thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng thì in bìa sổ kèm theo tờ rời ghi quá trình đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng, số sổ BHXH lấy theo số sổ BHXH đã cấp”.

Trường hợp của ông Tuyền đã được nhận trợ cấp BHXH 1 lần nhưng còn thời giam tham gia bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng thì được cơ quan BHXH nơi giải quyết BHXH 1 lần cấp Giấy xác nhận thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng (Mẫu số C15-TS).

Khi ông Tuyền đi làm và đóng BHXH ở đơn vị mới thì nộp Giấy xác nhận thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng (Mẫu số C15-TS) để cơ quan BHXH làm căn cứ ghi, cấp sổ BHXH cho ông./.

8

Có được hoàn trả tiền trợ cấp BHXH một lần?    

Ông Nguyễn Tiến Dũng - Số 58/2/25 Lê Hồng Phong, quận 2, TP. Hồ Chí Minh hỏi: Tôi tham gia thanh niên xung phong từ năm 1971-1975. Từ năm 1975 đến năm 2015 tôi làm việc tại Công ty Thi công cơ giới Giao thông Hà Tĩnh; Công ty xe khách liên tỉnh Miền Đông TP. Hồ Chí Minh; Hợp tác xã vận tải dịch vụ du lịch Sài Gòn. Tôi có tổng thời gian công tác liên tục từ năm 1971 đến năm 2015 là 45 năm. Từ năm 1971 đến năm 1993; từ 1993 đến 2002 tôi đã lĩnh BHXH một lần. Từ năm 2003 tôi đóng BHXH đến nay được 13 năm. Nay, tôi muốn nộp lại tiền BHXH từ năm 1993 đến năm 2001 để có đủ 20 năm đóng BHXH hưởng chế độ hưu trí thì có được không?

Theo Công văn số 1683/BHXH-CSXH ngày 20/5/2014 của BHXH Việt Nam: Trường hợp người lao động đã có quyết định hưởng BHXH một lần theo Luật BHXH, tại thời điểm giải quyết cơ quan BHXH đã thực hiện đúng theo quy định của Luật BHXH về hồ sơ, quy trình và thẩm quyền nhưng người lao động chưa nhận khoản trợ cấp BXH một lần theo quyết định mà có đề nghị cơ quan BHXH hủy quyết định hưởng BHXH một lần để bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc tiếp tục tham gia BHXH thì cơ quan BHXH kiểm tra đối chiếu hồ sơ, sổ sách, chứng từ đã giải quyết, nếu khoản tiền BHXH một lần thực sự chưa được chi từ quỹ BHXH và người lao động chưa thực sự nhận tiền thì ra quyết định hủy quyết định hưởng BHXH một lần để bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc tiếp tục tham gia BHXH đối với người lao động.

Theo quy định nêu trên, ông đã nhận tiền trợ cấp BHXH một lần nên không thể hoàn trả để tính thời gian tham gia BHXH hưởng chế độ hưu trí.

Trường hợp người lao động đã hưởng trợ cấp BHXH một lần có nguyện vọng hoàn trả tiền đã nhận để bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc tiếp tục tham gia BHXH, BHXH Thành phố đã có văn bản kiến nghị và nhận được trả lời của BHXH Việt Nam “không đặt vấn đề xem xét hủy quyết định hưởng BHXH một lần đối với các trường hợp đã được giải quyết hưởng trước Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006”.

9

Có được cấp lại Giấy chứng nhận hưởng BHXH một lần?

Bà Huỳnh Thị Kim Quyên - tỉnh Đồng Nai: Đầu năm 2015, tôi đến cơ quan BHXH để rút tiền trợ cấp BHXH một lần, cơ quan BHXH có cấp cho tôi giấy chứng nhận hưởng trợ cấp BHXH một lần để nộp cho công ty mới. Tôi đã làm mất, vậy tôi có xin được cấp lại không?

Theo quy định hiện hành, cơ quan BHXH không có quy định cấp giấy chứng nhận hưởng BHXH một lần. Nếu bà Quyên thất lạc Giấy xác nhận thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng (Mẫu số C15-TS), để được cấp lại bà Quyên làm Đơn đề nghị cấp lại giấy xác nhận thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng (Mẫu số 01/C15 được ban hành kèm theo Công văn số 4490/BHXH-CSXH ngày 21/11/2014 của BHXH Việt Nam về việc cấp lại Giấy xác nhận thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng) chuyển đến cơ quan BHXH nơi giải quyết hưởng BHXH một lần để được cấp lại./.