Phương pháp định giá tài sản ký quỹ trong giao dịch chứng khoán phái sinh

Phương pháp định giá tài sản ký quỹ trong giao dịch chứng khoán phái sinh (Hình từ internet)

Về vấn đề này, THƯ VIỆN PHÁP LUẬT giải đáp như sau:

Ký quỹ là gì? Chứng khoán được chấp nhận làm tài sản ký quỹ

Theo khoản 10 Điều 2 Thông tư 58/2021/TT-BTC thì ký quỹ được hiểu là việc bên có nghĩa vụ nộp một khoản tiền hoặc chứng khoán được chấp nhận ký quỹ để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh.

Nhà đầu tư và thành viên bù trừ được sử dụng tiền và chứng khoán để thực hiện ký quỹ cho giao dịch chứng khoán phái sinh.

(Khoản 1 Điều 14 Thông tư 58/2021/TT-BTC)

Chứng khoán được chấp nhận làm tài sản ký quỹ được quy định tại khoản 2, 3 Điều 14 Thông tư 58/2021/TT-BTC như sau:

- Chứng khoán được thành viên bù trừ cho phép nhà đầu tư nộp làm tài sản ký quỹ phải đáp ứng các tiêu chí sau:

+ Là chứng khoán có trong danh sách chứng khoán được chấp nhận ký quỹ do Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam công bố theo quy định tại Khoản 3 Điều 14 Thông tư 58/2021/TT-BTC;

+ Không phải là tài sản bảo đảm trong các giao dịch theo quy định pháp luật dân sự về giao dịch tài sản bảo đảm, kể cả cổ phiếu được mua trong giao dịch vay mua ký quỹ; không phải là tài sản đang bị phong tỏa bởi tổ chức, cơ quan quản lý nhà nước theo quy định pháp luật liên quan hoặc không phải là tài sản đang được cho vay theo quy định pháp luật;

+ Đáp ứng các tiêu chí khác của thành viên bù trừ.

- Chứng khoán được Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam chấp nhận là tài sản ký quỹ cho các vị thế chứng khoán phái sinh phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí sau:

+ Thuộc danh sách tài sản được chấp nhận ký quỹ của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam;

+ Không thuộc loại bị cảnh báo, bị kiểm soát, tạm ngừng giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh; hoặc chứng khoán của các tổ chức phát hành đang trong tình trạng thanh lý, giải thể, phá sản, hợp nhất, sáp nhập;

+ Không bị cầm cố, phong tỏa, tạm giữ tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam;

+ Thuộc loại tự do chuyển nhượng và đã được lưu ký trên tài khoản chứng khoán giao dịch tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam; là tài sản thuộc quyền sở hữu của bên ký quỹ là nhà đầu tư, thành viên bù trừ;

+ Đáp ứng các tiêu chí khác theo quy chế của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam.

Ngoài ra, Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam, thành viên bù trừ có trách nhiệm công bố danh sách chứng khoán được chấp nhận ký quỹ và tỷ lệ chiết khấu của từng chứng khoán trên trang thông tin điện tử của mình. Trường hợp thay đổi chứng khoán được chấp nhận ký quỹ, nhà đầu tư, thành viên bù trừ có trách nhiệm thay thế bằng tiền hoặc các chứng khoán được chấp nhận ký quỹ khác theo yêu cầu của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam, thành viên bù trừ.

(khoản 4 Điều 14 Thông tư 58/2021/TT-BTC)

Phương pháp định giá tài sản ký quỹ trong giao dịch chứng khoán phái sinh

Phương pháp định giá tài sản ký quỹ được quy định tại Điều 7 Quy chế  bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 12/QĐ-HĐTV năm 2023 như sau:

- Giá trị tài sản ký quỹ hợp lệ được xác định theo công thức sau:

Trong đó:

VKQ là giá trị tài sản ký quỹ hợp lệ.

C là tiền ký quỹ.

x là tỷ lệ ký quỹ bằng tiền tối thiểu.

QKQ là số lượng chứng khoán ký quỹ.

P là giá chứng khoán ký quỹ được cập nhật lại hàng ngày sau khi kết thúc phiên giao dịch theo quy định như sau:

+ Đối với trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh: là giá xác định dựa trên đường cong lợi suất trái phiếu Chính phủ của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội.

+ Đối với chứng khoán niêm yết tại các Sở giao dịch chứng khoán: là giá đóng cửa tại ngày giao dịch.

H là tỷ lệ chiết khấu chứng khoán ký quỹ theo quy định dưới đây

Tỷ lệ chiết khấu chứng khoán ký quỹ

- Tỷ lệ chiết khấu khi xác định giá trị chứng khoán ký quỹ, ngoại trừ chứng khoán tại ngày giao dịch không hưởng quyền, được áp dụng như sau:

+ 5% đối với trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh.

+ 30% đối với chứng khoán nằm trong danh mục chứng khoán cấu thành chỉ số VN30, HNX30.

+ 40% đối với các chứng khoán còn lại.

- Đối với các trường hợp điều chỉnh giá tham chiếu tại ngày giao dịch không hưởng quyền theo quy định của các Sở giao dịch chứng khoán, sau khi kết thúc giao dịch tại ngày làm việc liền kề trước ngày giao dịch không hưởng quyền, tỷ lệ chiết khấu đối với chứng khoán ký quỹ nêu trên được điều chỉnh theo công thức quy định tại Phụ lục 4 ban hành kèm theo Quy chế  bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 12/QĐ-HĐTV năm 2023. Thành viên bù trừ có trách nhiệm bổ sung ký quỹ trước ngày thực hiện điều chỉnh để đảm bảo giá trị tài sản ký quỹ hợp lệ theo đúng quy định.

- Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán có thể thay đổi tỷ lệ chiết khấu chứng khoán ký quỹ nêu trên, căn cứ vào mức thanh khoản và rủi ro của từng loại chứng khoán. Trong trường hợp thay đổi tỷ lệ chiết khấu chứng khoán ký quỹ, Tổng Công ty lưu ký chứng khoán sẽ gửi văn bản thông báo cho thành viên bù trừ chậm nhất 01 ngày làm việc trước ngày hiệu lực áp dụng.

(Điều 8 Quy chế  bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 12/QĐ-HĐTV năm 2023).

Đoàn Đức Tài