Thế nào là lạm dụng vị trí độc quyền? Mức phạt với hành vi lạm dụng vị trí độc quyền trong pháp luật cạnh tranh

Lạm dụng vị trí độc quyền trong cạnh tranh (Hình từ internet)

Thế nào là lạm dụng vị trí độc quyền?

Theo Luật cạnh tranh 2018, doanh nghiệp có vị trí độc quyền được hiểu là trên thị trường liên quan mà doanh nghiệp đó kinh doanh không bị bất kỳ doanh nghiệp nào khác cạnh tranh về hàng hóa và dịch vụ. (Điều 25)

Thị trường liên quan là thị trường của những hàng hóa, dịch vụ có thể thay thế cho nhau về đặc tính, mục đích sử dụng và giá cả trong khu vực địa lý cụ thể có các điều kiện cạnh tranh tương tự và có sự khác biệt đáng kể với các khu vực địa lý lân cận. (Khoản 7 Điều 3)

Theo đó, hành vi lạm dụng vị trí độc quyền là những hành vi của doanh nghiệp có vị trí độc quyền thực hiện nhằm củng cố vị trí độc quyền bằng cách loại bỏ doanh nghiệp khác ra khỏi thị trường; ngăn cản, kìm hãm doanh nghiệp khác không cho gia nhập thị trường, phát triển kinh doanh hoặc nhằm thu lợi nhuận độc quyền bằng cách bóc lột khách hàng.

Quy định tại Khoản 2 Điều 27 Luật Cạnh tranh 2018, doanh nghiệp được xem là lạm dụng vị trí độc quyền khi có một trong các hành vi sau:

(1) Áp đặt giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ bất hợp lý hoặc ấn định giá bán lại tối thiểu gây ra hoặc có khả năng gây ra thiệt hại cho khách hàng;

(2) Hạn chế sản xuất, phân phối hàng hóa, dịch vụ, giới hạn thị trường, cản trở sự phát triển kỹ thuật, công nghệ gây ra hoặc có khả năng gây ra thiệt hại cho khách hàng;

(3) Áp dụng điều kiện thương mại khác nhau trong các giao dịch tương tự dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến ngăn cản doanh nghiệp khác tham gia, mở rộng thị trường hoặc loại bỏ doanh nghiệp khác;

(4) Áp đặt điều kiện cho doanh nghiệp khác trong ký kết hợp đồng mua, bán hàng hóa, dịch vụ hoặc yêu cầu doanh nghiệp khác, khách hàng chấp nhận các nghĩa vụ không liên quan trực tiếp đến đối tượng của hợp đồng dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến ngăn cản doanh nghiệp khác tham gia, mở rộng thị trường hoặc loại bỏ doanh nghiệp khác;

(5) Ngăn cản việc tham gia hoặc mở rộng thị trường của doanh nghiệp khác;

(6) Áp đặt điều kiện bất lợi cho khách hàng;

(7) Lợi dụng vị trí độc quyền để đơn phương thay đổi hoặc hủy bỏ hợp đồng đã giao kết mà không có lý do chính đáng;

Ngoài ra, còn các hành vi được quy định trong luật khác (nếu có).

Doanh nghiệp có hành vi lạm dụng vị trí độc quyền sẽ bị xử lý như thế nào?

Nghị định 75/2019/NĐ-CP quy định về biện pháp xử lý đối với doanh nghiệp có hành vi lạm dụng vị trí độc quyền như sau:

(1) Xử lý hành chính

Đối với những doanh nghiệp có hành vi lạm dụng vị trí độc quyền của mình thì tùy vào tính chất và mức độ của hành vi sẽ bị phạt tiền từ 01% đến 10% tổng doanh thu trên thị trường liên quan trong năm tài chính liền kề trước năm thực hiện hành vi vi phạm sau:

- Các hành vi quy định tại các điểm b, c, d, đ và e khoản 1 Điều 8 của Nghị định 75/2019/NĐ-CP

- Áp đặt các điều kiện bất lợi cho khách hàng;

- Lợi dụng vị trí độc quyền để đơn phương thay đổi hoặc hủy bỏ hợp đồng đã giao kết mà không có lý do chính đáng;

- Hành vi lạm dụng vị trí độc quyền bị cấm theo quy định của luật khác.

(2) Hình thức xử phạt bổ sung:

Tịch thu khoản lợi nhuận thu được từ việc thực hiện hành vi vi phạm.

(3) Biện pháp khắc phục hậu quả:

- Buộc cơ cấu lại doanh nghiệp lạm dụng vị trí độc quyền;

- Buộc loại bỏ những điều khoản vi phạm pháp luật ra khỏi hợp đồng, thỏa thuận hoặc giao dịch kinh doanh;

- Buộc khôi phục các điều kiện phát triển kỹ thuật, công nghệ mà doanh nghiệp đã cản trở;

- Buộc loại bỏ các điều kiện bất lợi đã áp đặt cho khách hàng;

- Buộc khôi phục lại các điều khoản hợp đồng, hợp đồng đã thay đổi hoặc hủy bỏ mà không có lý do chính đáng.

Trương Quang Vĩnh