Vận mệnh ASEAN

Với chủ đề hội nghị “ASEAN: một cộng đồng, một vận mệnh”, Campuchia đã đề xuất và được các nước thành viên trong khối tán thành các ưu tiên và trọng tâm của ASEAN trong năm.

Theo đó, tập trung vào đẩy nhanh nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN trên cả ba trụ cột chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội; tăng cường kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển; thúc đẩy đoàn kết trong Hiệp hội; mở rộng và làm sâu sắc quan hệ đối ngoại của ASEAN.

Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đề cao việc tăng cường đoàn kết và phối hợp lập trường thống nhất trong ASEAN, nhất là trong bối cảnh khu vực và thế giới đang chứng kiến nhiều diễn biến và thay đổi nhanh chóng, tác động nhiều chiều đến khu vực.

ASEAN cần tiếp tục tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin cũng như đẩy mạnh xây dựng và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, phát huy hiệu quả các công cụ, cơ chế hợp tác chính trị - an ninh khu vực hiện có như Hiệp ước thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Hiệp ước khu vực Đông Nam Á phi vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)…, vì các mục tiêu hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác.

Hội nghị cũng nhất trí cần tăng cường hơn nữa hợp tác nhằm ứng phó với các thách thức đang nổi lên như biến đổi khí hậu, môi trường, thiên tai, an ninh lương thực, năng lượng, tội phạm xuyên quốc gia và các vấn đề an ninh phi truyền thống khác, kể cả an ninh, an toàn hàng hải…

Chia sẻ đánh giá của các nước về những diễn biến nhanh chóng ở khu vực gần đây đã và sẽ tiếp tục tác động trực tiếp, nhiều chiều đến khu vực, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nhấn mạnh cần tận dụng hiệu quả và biến các thách thức thành cơ hội, thúc đẩy hợp tác ASEAN trên cả ba trụ cột, cũng như giữa ASEAN với các đối tác.

Bên cạnh tiếp tục phát huy hiệu quả các cơ chế và khuôn khổ hợp tác hiện có, ASEAN cần chủ động đề ra các sáng kiến và biện pháp mới,đưa hợp tác trong ASEAN cũng như giữa ASEAN với các đối tác lên tầm cao mới.

Bộ trưởng nhấn mạnh các định hướng ưu tiên của ASEAN về xây dựng Cộng đồng, tăng cường đoàn kết, liên kết, mở rộng quan hệ đối ngoại và phát huy vai trò chủ động của ASEAN đóng góp cho hòa bình và hợp tác phát triển ở khu vực. ASEAN cần triển khai hiệu quả Lộ trình xây dựng cộng đồng ASEAN và Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN, gắn với thu hẹp khoảng cách phát triển, phát triển tiểu vùng, trong đó có Tiểu vùng Mekong, thúc đẩy phát triển bền vững và đồng đều ở khu vực.

An ninh hàng hải

Về vấn đề Biển Đông, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN khẳng định lại tầm quan trọng của việc đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải; giải quyết tranh chấp giữa các bên liên quan bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật biển năm 1982 của LHQ (UNCLOS), thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, hướng tới xây dựng một bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), nhất là trong năm 2012 kỷ niệm 10 năm DOC.

Bộ trưởng Phạm Bình Minh đánh giá cao vai trò chủ động và đóng góp tích cực, ghi nhận kết quả đạt được giữa ASEAN và Trung Quốc trong việc thông qua Tài liệu hướng dẫn triển khai DOC, đóng góp vào việc triển khai đầy đủ DOC.

Thời gian qua, ASEAN đã thể hiện vai trò quan trọng và đóng góp tích cực trong duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực; đề cao các nguyên tắc về giải quyết các tranh chấp thông qua thương lượng hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, UNCLOS và DOC; khởi động xây dựng bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).

Trên cơ sở đó, Bộ trưởng khẳng định Việt Nam, với vai trò nước điều phối quan hệ đối thoại ASEAN - Trung Quốc sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ASEAN thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin và hiểu biết lẫn nhau với Trung Quốc, trong đó có nỗ lực hướng tới xây dựng và hoàn thiện COC.

Linh Thư