Quy định về giá thanh toán cuối ngày và giá thanh toán cuối cùng của hợp đồng tương lai trong giao dịch chứng khoán phái sinh (Hình từ internet)
Về vấn đề này, THƯ VIỆN PHÁP LUẬT giải đáp như sau:
Giá thanh toán cuối ngày là mức giá được xác định cuối ngày giao dịch để tính toán lãi lỗ hàng ngày của các vị thế.
(Khoản 4 Điều 2 Thông tư 58/2021/TT-BTC)
Giá thanh toán cuối cùng là mức giá được xác định tại ngày giao dịch cuối cùng để xác định nghĩa vụ thanh toán khi thực hiện hợp đồng.
(Khoản 5 Điều 2 Thông tư 58/2021/TT-BTC)
Hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán (sau đây gọi tắt là hợp đồng tương lai chỉ số) là hợp đồng tương lai dựa trên tài sản cơ sở là chỉ số chứng khoán.
(khoản 17 Điều 2 Thông tư 58/2021/TT-BTC)
Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ là hợp đồng tương lai dựa trên tài sản cơ sở là trái phiếu Chính phủ hoặc trái phiếu giả định có một số đặc trưng cơ bản của trái phiếu Chính phủ.
(khoản 18 Điều 2 Thông tư 58/2021/TT-BTC)
Nguyên tắc thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh cho nhà đầu tư được quy định Điều 9 Thông tư 58/2021/TT-BTC như sau:
- Hoạt động thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh cho nhà đầu tư bao gồm thanh toán lãi lỗ vị thế và thanh toán khi thực hiện hợp đồng, cụ thể như sau:
+ Trường hợp thanh toán lãi lỗ vị thế:
++ Tại các ngày giao dịch trước ngày giao dịch cuối cùng, giá trị khoản thanh toán lãi lỗ vị thế được xác định hàng ngày trên cơ sở các vị thế mở trên tài khoản giao dịch của nhà đầu tư và chênh lệch giữa giá thanh toán cuối ngày so với giá thanh toán cuối ngày của ngày giao dịch liền trước; hoặc chênh lệch giữa giá thanh toán cuối ngày so với giá thanh toán (đối với vị thế vừa mở trong ngày); hoặc chênh lệch giữa giá thanh toán so với giá thanh toán cuối ngày của ngày giao dịch liền trước (đối với trường hợp đóng vị thế trước hạn); hoặc chênh lệch giữa giá thanh toán đóng vị thế so với giá thanh toán mở vị thế (đối với trường hợp mở và đóng vị thế trong cùng ngày giao dịch);
++ Tại ngày giao dịch cuối cùng, giá trị khoản thanh toán lãi lỗ vị thế được xác định trên cơ sở các vị thế mở trên tài khoản giao dịch của nhà đầu tư và chênh lệch giữa giá thanh toán cuối cùng so với giá thanh toán cuối ngày của ngày giao dịch liền trước; hoặc chênh lệch giữa giá thanh toán cuối cùng so với giá thanh toán (đối với vị thế vừa mở trong ngày); hoặc chênh lệch giữa giá thanh toán so với giá thanh toán cuối ngày của ngày giao dịch liền trước (đối với trường hợp đóng vị thế trước hạn); hoặc chênh lệch giữa giá thanh toán đóng vị thế so với giá thanh toán mở vị thế (đối với trường hợp mở và đóng vị thế trong cùng ngày giao dịch cuối cùng).
Giá thanh toán cuối ngày, giá thanh toán cuối cùng được công bố trên trang thông tin điện tử của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam;
+ Trường hợp thanh toán khi thực hiện hợp đồng:
++ Đối với hợp đồng thanh toán dưới hình thức bằng tiền: việc thực hiện hợp đồng được hoàn tất khi hoàn tất thanh toán lãi lỗ vị thế của ngày giao dịch cuối cùng.
++ Đối với hợp đồng thanh toán dưới hình thức chuyển giao tài sản cơ sở: Việc thực hiện hợp đồng được hoàn tất khi nhà đầu tư bên bán phải chuyển giao tài sản cơ sở hoặc tài sản có thể chuyển giao theo quy định và nhà đầu tư bên mua phải thực hiện thanh toán tiền theo các điều khoản tại hợp đồng và quy chế của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam; hoặc nhà đầu tư hoàn tất việc thanh toán khoản tiền bồi thường (nếu có) theo quy định tại điểm c khoản 4 Điều 11 Thông tư 58/2021/TT-BTC.
- Việc thanh toán được thực hiện trên tài khoản tiền gửi ký quỹ, tài khoản chứng khoán ký quỹ của nhà đầu tư. Hoạt động thanh toán được Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam, thành viên bù trừ phối hợp thực hiện theo quy định tại các khoản 3, 4 Điều 11 Thông tư 58/2021/TT-BTC.
Căn cứ Điều 22 Quy chế bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 12/QĐ-HĐTV năm 2023 quy định về giá thanh toán cuối ngày và giá thanh toán cuối cùng của hợp đồng tương lai như sau:
- Giá thanh toán cuối ngày (DSP) và giá thanh toán cuối cùng (FSP) được Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán sử dụng để tính toán giá trị lãi lỗ vị thế hàng ngày và giá trị thanh toán khi thực hiện hợp đồng tương lai chỉ số và hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ.
- Giá thanh toán cuối ngày được Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán xác định dựa trên thông tin giá giao dịch hợp đồng tương lai do Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội cung cấp. Trường hợp giá giao dịch không đáp ứng yêu cầu tính toán, Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán được quyền sử dụng giá lý thuyết để thay thế hoặc mức giá khác sau khi được Uỷ ban chứng khoán nhà nước chấp thuận.
- Giá thanh toán cuối cùng được Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán xác định theo nguyên tắc:
+ Đối với hợp đồng tương lai chỉ số: Là giá trị trung bình số học giản đơn của chỉ số trong 30 phút cuối cùng của ngày giao dịch cuối cùng (bao gồm 15 phút khớp lệnh liên tục và 15 phút khớp lệnh định kỳ đóng cửa), sau khi loại trừ 3 giá trị chỉ số cao nhất và 3 giá trị chỉ số thấp nhất của phiên khớp lệnh liên tục. Giá thanh toán cuối cùng được làm tròn và lấy đến hai chữ số thập phân.
+ Đối với hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ: Là giá thanh toán cuối ngày của hợp đồng được xác định tại ngày giao dịch cuối cùng.
- Phương pháp xác định giá thanh toán cuối ngày thực hiện theo hướng dẫn tại Phụ lục 8 ban hành kèm theo Quy chế bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 12/QĐ-HĐTV năm 2023.
- Hàng ngày, sau khi lập và gửi báo cáo thanh toán hàng ngày cho thành viên bù trừ theo quy định tại điểm I Mục C Phụ lục 9 Quy chế bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 12/QĐ-HĐTV năm 2023, Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán thực hiện công bố giá giá thanh toán cuối ngày và giá thanh toán cuối cùng (nếu có sản phẩm đáo hạn) trên trang thông tin điện tử của Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán.
Khoản 1 Phụ lục 8 Quy chế bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 12/QĐ-HĐTV năm 2023 quy định về nguyên tắc xác định giá thanh toán cuối ngày đối với hợp đồng tương lai chỉ số và hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ như sau:
- Loại bỏ giá của giao dịch hợp đồng tương lai tại phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa và giá của các giao dịch hợp đồng tương lai thỏa thuận được xác lập trong ngày khi xác định giá thanh toán cuối ngày theo phương pháp bình quân gia quyền theo khối lượng giao dịch.
- Giá thanh toán cuối ngày được làm tròn và lấy đến hai chữ số thập phân.
Đoàn Đức Tài