Hôm qua (12/4), UB dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 trình Thường vụ Quốc hội dự thảo Hiến pháp mới cùng báo cáo giải trình việc tiếp thu ý kiến nhân dân. Rất nhiều ý kiến đã được tiếp thu. Với những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau, ban soạn thảo để ngỏ bằng cách trình hai phương án.

Tên nước

Về chế độ chính trị, ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp cho hay, rất nhiều ý kiến người dân đóng góp cho tên nước.

Theo đó, trong quá trình góp ý, người dân đề xuất lấy lại tên gọi Việt Nam Dân chủ Cộng hòa bởi cho rằng tên gọi này gắn liền với sự ra đời của chính thể cộng hòa đầu tiên ở nước ta, là thành quả của cuộc cách mạng tháng Tám đầy gian khổ, quyết liệt.

MTTQ đã tổ chức nhiều hội nghị góp ý cho dự thảo sửa đổi Hiến pháp. Ảnh: Minh Thăng

Tên gọi này đã được long trọng tuyên bố với nhân dân và toàn thế giới qua Bản tuyên ngôn độc lập của Bác Hồ, đồng thời cũng được khẳng định trong Hiến pháp các năm 1946, 1959, thể hiện rõ thể chế chính trị của nước ta là cộng hòa, bản chất của một nhà nước dân chủ. Mặt khác, tên gọi này phản ánh đúng trình độ phát triển của Nhà nước trong giai đoạn hiện nay, phù hợp với tính chất của nền kinh tế định hướng XHCN.

Đây là tên gọi có khả năng lôi cuốn, tập hợp đoàn kết toàn dân tộc, tạo sự đồng thuận chung trong xã hội, đồng thời lại thuận lợi hơn cho ta trong quan hệ hợp tác với các nước khác trên thế giới, góp phần phát huy và tranh thủ được các nguồn lực trong công cuộc kiến thiết và phát triển đất nước.

"Việc lựa chọn tên nước là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa không làm ảnh hưởng đến việc tiếp tục phát triển đất nước theo định hướng XHCN bởi chủ trương, đường lối, pháp luật của Nhà nước cũng như các quy định của Hiến pháp vẫn đang khẳng định mục tiêu này".

Theo UB dự thảo, chỉ một vấn đề "lấn cấn", đó là nếu đổi tên nước sẽ gây tốn kém, phức tạp trong quá trình thay đổi tên gọi, đồng thời có thể còn bị xuyên tạc là ta đang xa rời mục tiêu, con đường đi lên CNXH.

Chính vì vậy, ban dự thảo đề xuất hai phương án. Theo đó, phương án một thể hiện là: "Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa VN là một nước độc lập, dân chủ, có chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bao gồm đất liền, hải đảo, vùng biển và vùng trời".

Phương án hai được viết như sau: "Nước Việt Nam là một nước dân chủ cộng hòa, độc lập, có chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bao gồm đất liền, hải đảo, vùng biển và vùng trời. Tên nước là Việt Nam dân chủ cộng hòa".

Đảng chịu trách nhiệm về sự lãnh đạo của mình

Tiếp thu ý kiến người dân, điều 4 Hiến pháp cũng đã có những sửa đổi đáng kể.

Theo đó, ngoài phương án cũ (Đảng cộng sản VN, đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động...), UB dự thảo đề xuất thêm phương án mới, nêu định nghĩa ngắn gọn: "Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội". Những nội dung nêu bản chất, nền tảng tư tưởng của Đảng thì đã được thể hiện trong Cương lĩnh và Điều lệ Đảng.

Ngoài ra, khoản 2 trong phương án mới cũng có một số thay đổi. Thay vì quy định "Đảng chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình", phương án mới đổi thành "chịu trách nhiệm về sự lãnh đạo của mình".

Trước đó, rất nhiều ý kiến của người dân đề xuất viết điều 4 ngắn gọn, súc tích. Bởi nếu quá phụ thuộc vào câu chữ trong Cương lĩnh hay Điều lệ sẽ dẫn đến cứ dăm năm sẽ sửa Hiến pháp một lần cho phù hợp văn kiện Đảng.

Cũng theo UB dự thảo sửa đổi Hiến pháp, nhiều ý kiến người dân đề nghị làm rõ cơ chế lãnh đạo của Đảng, cơ chế chịu trách nhiệm và cơ chế để nhân dân giám sát Đảng, sự cần thiết ban hành luật về Đảng. Tuy nhiên, UB cho rằng, sự lãnh đạo của Đảng là về mặt chính trị thông qua cương lĩnh, chiến lược, các định hướng, chính sách, chủ trương lớn. Cách thức cũng như nội dung lãnh đạo cần có sự uyển chuyển đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ từng giai đoạn, từng thời kỳ.

Hiện, sự đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng cũng đang được tổng kết, nghiên cứu. Quy định mọi tổ chức đảng, đảng viên hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật hiện đã là một bảo đảm quan trọng để nhân dân có điều kiện giám sát, giúp cho Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh.

"Vì vậy xin không đưa vấn đề ban hành luật về Đảng vào Hiến pháp", UB dự thảo kết luận.

Lực lượng vũ trang

Về nội dung bảo vệ Tổ quốc, UB dự thảo sửa đổi Hiến pháp cho biết riêng điều 70 đang có hai loại ý kiến khác nhau.

Loại ý kiến thứ nhất tán thành với những sửa đổi, bổ sung của dự thảo song đề nghị đảo cụm từ "lực lượng vũ trang phải tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, nhân dân" lên trước cụm từ "trung thành với Đảng".

Loại ý kiến thứ hai đề nghị giữ như Hiến pháp hiện hành, không quy định "lực lượng vũ trang phải tuyệt đối trung thành với Đảng". Bởi, thực tế cho thấy với quy định như lâu nay vẫn đảm bảo nguyên tắc Đảng lãnh đạo toàn diện lực lượng vũ trang.

Tiếp thu các luồng ý kiến khác nhau nói trên, cơ quan soạn thảo chuẩn bị hai phương án.

Phương án một, giữ nguyên như Hiến pháp hiện hành. Phương án hai, sửa đổi quy định hiện hành và sửa lại so với dự thảo trình lần đầu. Đó là, "lực lượng vũ trang nhân dân phải tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, nhân dân và Đảng cộng sản Việt Nam".

Ngoài những vấn đề trên, bản dự thảo mới còn có nhiều sửa đổi khác về thu hồi đất, chế định Chủ tịch nước... VietNamNet sẽ tiếp tục giới thiệu đến độc giả.

Thời gian tới, UB dự thảo sửa đổi Hiến pháp sẽ tiếp tục tập hợp ý kiến nhân dân. Xây dựng báo cáo tiếp thu, giải trình đề trình Bộ Chính trị, BCH Trung ương và QH tại kỳ họp tháng 5 tới. Đồng thời, tiếp tục cập nhật kết quả lấy ý kiến nhân dân cho đến hết tháng 9.